‘SDG’s zijn niet inclusief genoeg’

Mensen met een beperking zijn te weinig vertegenwoordigd in de SDG’s. Ulrika Modéer, ondersecretaris-generaal van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en José Viera, directeur Belangenbehartiging van de International Disability Alliance, breken een lans voor hen.

We zijn halfweg de route die we willen afleggen met de Sustainable Development Goals of SDG’s, de ambitieuze agenda waarmee de VN de wereld willen veranderen. En natuurlijk weten we al langer dat die doelstellingen niet bereikt kunnen worden zonder inclusief te zijn. Van armoede tot ongelijkheid, klimaat tot gezondheid: de belofte om niemand achter te laten is de ruggengraat van de SDG’s.

Jammer genoeg geeft deze halve verjaardag weinig redenen tot feestvieren. De secretaris-generaal van de VN heeft onlangs toegegeven dat we te weinig vooruitgang geboekt hebben om te stellen dat we aan 50 procent zitten. De resultaten zijn te zwak: bij een derde van de doelstellingen zien we een status-quo of zelfs achteruitgang.

De resultaten zijn te zwak: bij een derde van de doelstellingen zien we een status-quo of zelfs achteruitgang.

Wat vertelt dit gebrek aan vooruitgang over inclusie? Erg weinig. En dat is verontrustend.

De SDG’s vermelden weliswaar personen met een beperking, maar dat vertaalt zich niet naar concrete, op te volgen doelstellingen. Slechts 7 van de 169 streefdoelen vermelden hen zwart op wit. Amper 10 van de 231 indicatoren eisen concrete cijfers over dit thema. Die data zijn er momenteel gewoonweg niet.

Zelfs zonder specifieke data moeten we ons zorgen maken. In 2023 telden we wereldwijd 1,3 miljard mensen met een zware beperking. Zij zijn amper vertegenwoordigd door de SDG’s.

Iedereen gelijk, maar sommigen meer getroffen dan anderen

Hoewel we inclusiever zouden moeten te werk gaan, lijdt het geen twijfel dat we in ongeziene, moeilijke tijden leven. Enerzijds hadden we covid-19, de grootste gezondheidscrisis die deze generatie meegemaakt heeft. Anderzijds is er de klimaatcrisis en een toenemend aantal conflicten. Die omstandigheden leggen een enorme druk op gemeenschappen over de hele wereld, aan een tempo dat we nooit eerder meemaakten.

Iedereen is natuurlijk getroffen door deze crisissen. Maar niet iedereen is even hard getroffen. De meest kwetsbare mensen dragen altijd de grootste last. Mensen met een beperking zijn dan ook uitermate hard getroffen de afgelopen jaren.

Inclusie hoger op de agenda

Ondanks deze uitdagingen is er nooit meer aandacht geweest voor inclusie. Dat zien we zelfs in de grootste crisissen, zoals de oorlog in Oekraïne. Toen heeft het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) vroegtijdig onderzocht hoe enerzijds informatie toegankelijker kan zijn in een dergelijke crisis en anderzijds de manier waarop mensen met een beperking getroffen worden in zo’n gevallen. In zo’n situaties komen allerlei actoren – van het middenveld en de overheid tot de mensen zelf – samen om verandering af te dwingen.

Door gezamenlijk naar meer inclusie te streven, beseffen we dat mensen met een beperking niet enkel hulpbehoevend zijn, maar ook belangrijke actoren zijn bij de planning van humanitaire hulp. We begrijpen dat we deze problematiek intersectioneel moeten aanpakken, van alle kanten bekijken. Het is dan ook enorm inspirerend om te zien dat personen met een beperking en de organisaties die hun belangen behartigen volop verandering nastreven.

Mensen met een beperking worden zelden gevraagd om deel te nemen als er data vergaard worden.

Nu is het aan beleidsmakers op globale en lokale schaal om een tandje bij te steken. Bij het monitoren van de vooruitgang van de SDG’s moeten we deze organisaties dichterbij betrekken. Er moet ook geld op tafel komen voor deze groepen, want enkel zo kunnen we aan capaciteitsopbouw doen. Als we daar niet in slagen, zullen mensen met een beperking tussen de mazen van het net blijven glippen bij de doelstellingen van de SDG’s.

Data cruciaal

Inclusieve datavergaring moet een prioriteit worden bij de SDG’s. Mensen met een beperking worden zelden gevraagd om deel te nemen als er data vergaard worden. Dat betekent dat hun perspectieven niet genoeg gerepresenteerd zijn. Gegevens zoals leeftijd, gender en soort beperking ontbreken, hoewel ze van cruciaal belang zijn.

Op nationaal niveau moeten we het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap implementeren. Dit verdrag ligt op tafel sinds 2008 en heeft als doel de mensenrechten van mensen met een beperking te bevorderen en beschermen. Sinds 2008 is er al vooruitgang geboekt, maar er moet nog veel meer gebeuren. Daar zijn middelen en politieke wil voor nodig.

Samenwerken

UNDP en de International Disability Alliance (IDA) slaan de handen in elkaar om dit werk hoger op de agenda te krijgen. Zonder kunnen de SDG’s niet in hun opzet slagen. Maar er is nog veel te doen, want in grote delen van de wereld zijn mensen met een beperking nog steeds niet gelijkwaardig.

Ook in programma’s die als doelstelling hebben hen te betrekken, worden zij amper gezien of gehoord. Zo kunnen ze nooit ten volle deelnemen aan de maatschappij.

We zijn halfweg. Dit jaar is een belangrijk jaar om dieper na te denken. We kijken terug op wat we behaald hebben, maar hebben nog de tijd – en die moeten we nemen – om van koers te veranderen waar we te weinig vooruitgang geboekt hebben.

Mensen met een beperking zitten bij de meest kwetsbare, gemarginaliseerde mensen in de wereld. Hen betrekken bij de SDG’s is een van de manieren waarop we de agenda voor 2030 opnieuw op de rails kunnen krijgen. Daarvoor moeten we samenwerken, ook met de mensen met een beperking zelf. Zij hebben het meest te winnen – of te verliezen – als we deze agenda willen waarmaken.

Ulrika Modeer is VN-ondersecretaris-generaal en directeur Belangenbehartiging bij het VN-Ontwikkelingsprogramma. Jose Viera is directeur Belangenbehartiging van de International Disability Alliance.