J’en ai marre. Minister Schauvliege, stop ermee de toekomst te mishandelen

J’en ai marre. Voilà. Als ministers voluit vanuit de buik en de darmen mogen spreken, dan ik ook. Ik heb er genoeg van. Ik ben het spuugzat. Ik ben het kotsbeu dat mensen die minister zijn keer op keer onder hun eigen verantwoordelijkheid duiken en dat ze telkens weer de schuld in de schoenen van anderen schuiven. Wie het zwartepieten van ministers bekijkt, kan enkel besluiten dat kinderen op de speelplaats uitblinken in redelijkheid.

Over redelijkheid gesproken: een redelijk mens zou denken dat op het moment dat Europa beslist om niet langer te talmen en ook zonder de lummelende en schoorvoetende lidstaten het klimaatverdrag van Parijs te ratificeren, een minister van zo’n lummelende lidstaat zich enigszins aangesproken voelt.

Dat diezelfde minister bijvoorbeeld beseft dat de woorden die achter haar naam op haar visitekaartje staan – Omgeving, Natuur en Landbouw – betekenen dat ze in de echte wereld voor die zaken moet zorgen en dat ze voor een keer met de vuist op tafel slaat en buldert: ‘Er is geen tijd meer te verliezen. We gaan ervoor!’ Ja, van mij mag zo’n minister die hele actie zelfs wat symbolisch maken, en als de minister van Landbouw die ze officieel het liefste is, de hand letterlijk aan de ploeg slaan.

Zoiets.

Dat zou je hopen.

Verwachten.

De koe is een olifant

Maar onze minister van Omgeving, Natuur en Landbouw – ik vermeld de titel zo omstandig omdat zij hem voortdurend dreigt te vergeten – slaagt er op zo’n moment in een tweet te fabriceren waarin ze het niet heeft over dat klimaatverdrag, nee, ze geeft zichzelf en Europa een vuistje omdat er zonet 15 miljoen euro subsidie werden losgepeuterd voor de promotie van rundsvlees.

De promotie van rundsvlees! Dat is zoals sigarettenrook blazen in het gezicht van een longkankerpatiënt.

Dat is zoals sigarettenrook blazen in het gezicht van een longkankerpatiënt.

De industrie van de koe is wereldwijd goed voor dertig procent van de broeikasgassen. De wind van de koe bevat methaan en lachgas. De opwarmende capaciteit van methaan is 25 keer groter dan die van CO2. In België zijn er 1,3 miljoen runderen die samen met de vijf miljoen varkens verantwoordelijk zijn voor vijf procent van onze totale uitstoot.

Vijf procent? Ach, waar heb je het over, kan je nu denken. Alleen: samen met transport is landbouw de enige sector waarin de uitstoot niet daalt. Integendeel. Wereldwijd voorspelt men een toename van tachtig procent broeikasgassen in de industriële vleessector tegen 2050. De koe is de olifant in het klimaatdebat. Het is duidelijk dat deze bedrijfstak er zo slecht aan toe is dat ze nog wat belastinggeld nodig heeft om eindelijk door te breken bij het grote publiek. Vuistje!

Geldkist op slot

Het was niet de enige tweet die de minister van Omgeving, Natuur en Landbouw in het grote niets katapulteerde. Nee, ze had ook nog iets over het klimaat en het beleid daaromtrent te melden. Dan toch. Ze wilde in de 140 tekens die haar toegemeten waren even de puntjes op de i zetten, want als het van haar afhing, dan schakelde ze prompt een versnelling hoger. Echt.

Maar ja, het hangt dus niet van haar af. Of toch niet helemaal. Er zijn nu eenmaal nog ministers en daar moet ze rekening mee houden. Zo is er een andere minister, een met dezelfde bevoegdheden maar op een ander niveau en die weigert halsstarrig de kist met geld te openen. Honderden miljoenen euro’s geld voor het klimaatbeleid zitten in een fonds maar een conflict tussen ministers zorgt ervoor dat het niet wordt vrijgegeven.

Als u al die dingen niet van plan bent, waarom bent u dan minister? Waarom?

Als een minister zo machteloos is, wie heeft er dan de macht? Is het niet willen of is het niet kunnen? Want wat houdt dat eigenlijk in, minister zijn? Betekent het niet dat je anderen moet overtuigen van het belang van je eigen bevoegdheden?

Betekent het niet dat je met andere ministers die in andere landsdelen dezelfde bevoegdheden hebben permanent overlegt? Betekent dat niet dat je er een punt van maakt om in zo’n allesomvattend probleem als klimaatverandering zo veel meer te doen dan het strikt noodzakelijke, laat staan het absolute minimum? Als u al die dingen niet van plan bent, waarom bent u dan minister? Waarom?

Roeren in oude soep

Hoe schrijnend is het dat in België aankomende leerkrachten nauwelijks iets weten over klimaatverandering? Hoe intriest is het dat leerlingen van een vijfde middelbaar nooit iets hoorden over klimaatverandering? Dat er in economische richtingen niet gewezen wordt op de link tussen economie en ecologie?

De verantwoordelijkheid om iets te doen, om onze samenleving grondig te hertekenen is nog nooit zo groot en zo boeiend geweest. Waarom blijven we de hele tijd roeren in recepten uit een ver verleden die – als we eerlijk zijn – nu al bewijzen dat ze niet zullen werken? Waarom verbinden we begrotingen niet aan een groot klimaatpact? Waarbij we inzetten op een andere mobiliteit, op een duurzame landbouw met toekomst en op een democratisch georganiseerd en beheerd energienet?

Het zijn mogelijkheden die voor het grijpen liggen.

En dat is wat ik de huidige generatie – mijn generatie – politici verwijt: hun absoluut gebrek aan moed en verbeelding, hun verlamming tegenover verandering, hun hersendodend geloof in het gebrek aan alternatieven.

Ze vragen alleen politieke moed. Heel veel moed. En dat is wat ik de huidige generatie – mijn generatie – politici verwijt: hun absoluut gebrek aan moed en verbeelding, hun verlamming tegenover verandering, hun hersendodend geloof in het gebrek aan alternatieven.

Zo lang je doet alsof iets marginaal is, alsof het iets is dat we pas zullen aanpakken als we de echt belangrijke zaken hebben behandeld, kan je doen alsof er geen urgentie is.

Klimaatverandering laat niet op zich wachten. Ze is er. Een klimaatbeleid hoort vanaf nu de basis te zijn van ieder ander beleid. Mevrouw Joke Schauvliege, u beseft het niet, of misschien net wel en vandaar die inherente angst: u beschikt over een van de belangrijkste portefeuilles van deze regering maar u doet voortdurend alsof u hem kwijt bent.

Maak het klimaat alomtegenwoordig.

Klimaat? Aanwezig!

Toen ik vorige week op de trein in Duitsland stapte, verschenen er boven de binnendeur felicitaties. Er werd me prompt duidelijk gemaakt wat de milieu-impact was van mijn reis, waar de stroom waarop de trein reed vandaan kwam en wat het voor anderen betekende dat ik voor de trein koos.

Ondertussen hoor ik dat onze minister binnenskamers en in de eigen partij graag pleit voor klimaatoptimisme. Dat is mooi. Hop, hop,…

Op een of andere manier werd ik daar gelukkig van. In het hotel waar ik overnachtte, vond ik een briefje op het hoofdkussen. Als ik bij een meerdaags verblijf verzaakte aan de dagelijkse schoonmaak, dan stortte het hotel vijf euro in een klimaatproject.

Natuurlijk hing aan deze laatste actie een geurtje van verkapte besparing op onderhoudspersoneel, want zouden de kamermeisjes ook een voucher krijgen?

Maar toch: zelfs in dit doordeweekse hotel was klimaatverandering aanwezig. Je kon er niet om heen en er werd je op allerhande subtiele manieren duidelijk gemaakt dat alles wat je doet een effect heeft. Goed of slecht.

Ondertussen hoor ik dat onze minister binnenskamers en in de eigen partij graag pleit voor klimaatoptimisme. Dat is mooi. Hop, hop, we mogen de schouders niet laten hangen. Zo omschrijft de Amerikaanse essayiste Rebecca Solnit dit optimisme: ‘Optimisten denken dat het allemaal wel goed komt als we niks doen. Pessimisten denken het tegenovergestelde, maar beide groepen vinden dat ze een excuus hebben om niet te hoeven handelen.’

Blind optimisme, optimisme zonder plan, is schuldig verzuim. Dat is als ouder je kind de weg laten oversteken en zeggen: je moet geloven dat de auto’s zullen stoppen. Weet je hoe ze dat in de rechtbank noemen? Kindermishandeling. Wel, ik durf in het geval van klimaatbeleid te spreken van toekomstmishandeling. J’en ai marre.