Weg naar school is lang in Atjeh

De zeebeving van eind vorig jaar verwoestte 2.135 scholen op Atjeh; 2500 leerkrachten en andere schoolmedewerkers vonden de dood. Honderdduizenden kinderen hebben één of twee ouders verloren. Ook veel andere gezinnen zijn meer bezig met de vraag wat ze morgen zullen eten dan hoe de kinderen goed onderwijs kunnen krijgen.

Op school ben ik gelukkig, zegt Syarifuddin, een jongetje van tien. Hij verloor beide ouders in de vloedgolf. Nu leeft hij bij een ander gezin in een opvangkamp in de buurt van Banda Atjeh. Verwanten betalen zijn schoolgeld. Ik wil de school afmaken, maar ik weet niet hoe dat moet zonder ouders, verzucht Syarifuddin.

De twaalfjarige El Muhammad had meer geluk. Zijn hele gezin overleefde de ramp, al bleef er niets over van hun huis. Nu leven ze in het kamp Meusra Agung, zo’n 60 kilometer van Banda Atjeh. El Muhammad gaat nog naar school, maar zijn vader, Didi Mahmud, vraagt zich af waar hij daarvoor het geld moet blijven halen. We hebben maar net genoeg om rond te komen. Als ik vijf miljoen roepia had, zou ik mijn textielzaak weer kunnen opzetten en dit kamp vaarwel zeggen.

Bijna een half miljoen slachtoffers van de tsunami in Atjeh leven in kampen of andere voorlopige vormen van behuizing. Kinderen maken de helft uit van de bevolking van die opvangplaatsen. Velen gaan naar school, maar of de gezinnen die inspanning kunnen volhouden, hangt ervan af of ze weer op hun pootjes terechtkomen.

President Susilo Bambang Yudhoyono heeft aangekondigd dat onderwijs gratis wordt voor alle kinderen in Atjeh, maar Didi Mahmud en andere daklozen hebben twijfels of de regering zich echt wil inzetten voor onderwijs voor iedereen. Ze vrezen ook de dag dat de hulporganisaties die er sinds januari met allerlei noodoplossingen voor zorgen dat duizenden kinderen weer school kunnen lopen, vertrekken of hun bijstand terugschroeven. Unicef zegt dat het meer dan 550.000 kinderen op de schoolbanken helpt te houden. De VN-organisatie heeft onder meer 216 tentscholen opgericht en lesmateriaal laten aanmaken en verspreid. Andere organisaties hebben nog een bijkomend aantal scholiertjes geholpen.

Veel ouders in Atjeh hopen op een engagement van de regering en van hulporganisaties dat ook de toekomstige onderwijskansen van hun kroost veilig stelt. Maar ze willen vooral meer mogelijkheden om zelf weer overeind te krabbelen. Met alle respect voor hun inbreng: de hulpverleners zullen vroeg of laat vertrekken en de hulpstroom zal opdrogen, zegt Zaky Anwar, een bewoner van het Meusra Agung-kamp. Ik vind dat de internationale ngo’s ons meer moeten betrekken bij het heropbouwwerk, bij initiatieven om bedrijven weer aan de gang te krijgen en zelfs bij de behandeling van trauma’s, zegt Zaky. Zo staan we sterker op onze benen als de hulp ophoudt. En is er geen gevaar dat de scholen die nu geleidelijk weer opgebouwd worden, straks leeg blijven omdat de ouders het zich niet kunnen veroorloven hun kinderen verder naar school te sturen. (PD)