VS keuren CAFTA goed

Het CAFTA-verdrag smeedt de markten van vijf kleine Midden-Amerikaanse landen - Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua - samen met de reusachtige Amerikaanse economie. Een apart akkoord voegt de Dominicaanse Republiek daaraan toe. De handel tussen de CAFTA-landen wordt geliberaliseerd; de invoertarieven zullen verdwijnen.

Het CAFTA-verdrag is erg controversieel. Bij de stemming in het Huis van Afgevaardigden stemden 217 volksvertegenwoordigers voor en 215 tegen. Slechts 15 van de 202 Democratische volksvertegenwoordigers keurden het verdrag goed. Ook in de senaat, die op 30 juni met het akkoord instemde, was de verdeeldheid groot. Bij de partnerlanden leidde de ratificering in Guatemala en Honduras tot onlusten. Costa Rica, Nicaragua en de Dominicaanse Republiek hebben de ratificatie voor zich uit geschoven uit vrees voor soortgelijke negatieve reacties.

Het CAFTA-verdrag verplicht Midden-Amerika en de Dominicaanse Republiek meteen alle invoerheffingen te schrappen voor 80 procent van de Amerikaanse industriegoederen en 50 procent van de landbouwproducten. De heffingen op de overige producten moeten er de komende jaren geleidelijk aan geloven. Omgekeerd krijgen de partnerlanden vrije markttoegang voor hun producten.

Voorstanders in de VS argumenteren dat het verdrag de economische groei in de regio zal bevorderen. Volgens president George W. Bush is het verdrag ook van strategisch belang voor de veiligheid van de VS, en zou de afkeuring ervan de democratische ontwikkeling in Centraal-Amerika hebben ondermijnd.

In hun campagne tegen het CAFTA-akkoord voerden de Amerikaanse Democraten aan dat het CAFTA-akkoord in de VS banen zal doen verdwijnen en de arbeidsvoorwaarden in Centraal-Amerika waarschijnlijk nog zal verslechteren. Bedrijven trekken immers naar de landen die de laagste lonen bieden en de zwakste milieunormen en sociale rechten kennen. Om die kritiek te ontzenuwen, beloofde Washington 40 miljoen dollar vrij te maken om de arbeidersrechten in Midden-Amerika te versterken.

Volksvertegenwoordigers uit de deelstaten die veel suiker textiel produceren, vrezen dat de bedrijven uit die sectoren niet opkunnen tegen de goedkope import uit Midden-Amerika. Omgekeerd vrezen boeren en kleine ondernemers in Midden-Amerika dat ze van de kaart zullen worden geveegd door hun Amerikaanse concurrenten.

In de VS kreeg het CAFTA-verdrag verder ook tegenwind van milieugroepen, ontwikkelingsorganisaties, religieuze groeperingen en de machtige koepel van de Amerikaanse vakbonden, de AFL-CIO. Die vinden dat het verdrag strengere ecologische en sociale normen moet opleggen en betere garanties moet bieden dat het grote economische onevenwicht tussen de VS en de rest van de partnerlanden niet in het nadeel van die arme landen uitdraait. Volgens Stephanie Weinberg van de internationale hulporganisatie Oxfam werd er de voorbije maanden bij de discussies in et Amerikaanse parlement geen rekening gehouden met de belangen en noden van Midden-Amerika en de Dominicaanse Republiek, en zeker niet met de arme bevolkingslagen.

De tegenstanders verwijzen ook naar het Noord-Amerikaans Vrijhandelsakkoord (NAFTA) tussen Canada, de VS en Mexico. Volgens hen heeft die overeenkomst de voorbije 10 jaar in de VS een miljoen banen doen verdwijnen en in Mexico meer dan 1,5 miljoen boeren van hun land verdreven. Volgens de vakbondskoepel AFL-CIO heeft het verdrag ook in bedrijven die helemaal geen activiteiten naar Mexico hebben overgeplaatst gezorgd voor een neerwaarste druk op lonen en arbeidsvoorwaarden.

Sommige Republikeinen deden de CAFTA-tegenstanders af als Marxistische demagogen die de kant kozen van gereputeerde vijanden van Washington als de voormalige Nicaraguaanse president Daniel Ortega en Hugo Chávez, de president van Venezuela. Die hebben zich ook tegen het verdrag uitgesproken.

Onderhandelaars in de Wereldhandelsorganisatie (WHO) geloven dat de ratificering van het CAFTA-akkoord door de VS de Doha-ronde weer kan helpen vlot te trekken. De onderhandelingen over een verdere vrijmaking van de wereldhandel liepen in 2003 vast door grote meningsverschillen tussen de ontwikkelingslanden en de industrielanden. Door de goedkeuring van het CAFTA-verdrag staat de Amerikaanse regering sterker om toegevingen te doen op het vlak van de landbouwsubsidies, de belangrijkste twistappel. De ontwikkelingslanden eisen dat de rijke landen het mes zetten in de steun aan hun landbouwers. Als de VS dat doen, vergroot ook de druk op de EU om zich soepeler op te stellen. (PD/MM)