"VS hebben al dertig jaar geen voeling meer met Iraanse realiteit"

Aan de hand van meer dan vierhonderd interviews en recent vrijgegeven documenten van Amerikaanse en Britse ambassades schetst de auteur de opkomst en de val van Mohammad Reza Shah Pahlavi. Deze laatste sjah van Perzië stierf een jaar nadat hij werd verdreven uit Iran in 1979. Hij tilde de Iraanse cultuur en economie naar een hoger niveau, maar kreeg ook kritiek voor het gebrek aan vrije meningsuiting en de strenge politieke vervolging onder zijn bewind.

Volgens Milani vallen er uit deze episode in de Iraanse geschiedenis interessante lessen te trekken voor de huidige situatie. “De dynamiek achter de coalitie die het regime van de sjah omverwierp, is niet veranderd.  Ze heeft de voorbije dertig jaar bijna onophoudend voor onrust en instabiliteit in de Islamitische Republiek gezorgd”, verklaart hij.

Telefoontje uit Turkije

Uit zijn boek blijkt ook hoe weinig voeling buitenlandse inlichtingendiensten hebben met de Iraanse samenleving en politiek. “De VS hebben al dertig jaar lang geen strategie meer voor Iran. Ze gaan van de ene reactie naar de andere. Een visie op basis van een concreet, realistisch begrip van de situatie is wenselijk.”

“Een van de oorzaken is het ontbreken van een Amerikaanse ambassade in Iran, er zijn geen diplomaten die vertellen wat er gebeurt op het terrein. Dan ben je afhankelijk van een callcenter in Istanboel dat 700 mensen in Iran opbelt en hun mening vraagt over zeer gevoelige kwesties”, legt Milani uit.

“Denken dat je ook maar één juist antwoord kan halen uit een telefoongesprek vanuit Turkije met een Iraniër die wordt onderdrukt in eigen land, getuigt van een wanhoop die moeilijk voor te stellen valt. Het toont hoe hard de Amerikanen informatie willen.”