Serviërs willen bezittingen terug van communisten

De bekende acteur Tanasije Uzunovic maakt graag lange wandelingen in het park van het Kalemegdan Fort. De wijk Dedinje, een populaire groene zone in de Servische hoofdstad, mijdt hij echter. “Een wandeling door Dedinje roept bittere herinneringen op”, zegt Uzunovic. In die wijk staat een grote villa, nu de residentie van de Amerikaanse ambassadeur, maar voor de Tweede Wereldoorlog eigendom van Uzunovics grootvader Nikola.
Nikola Uzunovic was vier keer premier van toen nog het Koninkrijk Joegoslavië. Het huidige Servië behoorde tot dat koninkrijk en Tanasije Uzunovic is een van de 140.000 mensen die een verzoek tot teruggave van door de communisten geconfisqueerde bezittingen indienden. De communisten kwamen in 1945 aan de macht in Joegoslavië.

EU

“Na de oorlog gaven de communisten deze villa aan de VS cadeau, als residentie voor de ambassadeur. Mijn familie erfde niets van mijn grootvader, die als “kapitalistische staatsvijand” werd betiteld”, zegt Uzunovic.
Servië heeft geen wet die teruggave van bezittingen regelt. Uzunovic en anderen vestigen hun hoop op een Servisch lidmaatschap van de Europese Unie (EU), een doel waar het land al sinds de regimewisseling in 2000 naar streeft.
De kandidatuur voor het EU-lidmaatschap betekent ook het synchroniseren van meer dan 100.000 wetten en regels, inclusief wetgeving over teruggave van particuliere bezittingen die na de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen werden door communistische regimes.
Alle voormalige Oost-Europese landen die lid van de Europese Unie werden, zoals Bulgarije, Tsjechië, Hongarije, Polen en Roemenië, begonnen of rondden het restitutieproces af in de jaren negentig.
Enkele voormalige Joegoslavische staten, zoals Kroatië, zijn bijna klaar met de restitutie. Macedonië en Montenegro begonnen een paar jaar geleden met het proces. Slovenië, de enige voormalige Joegoslavische staat die is toegelaten tot de EU, heeft het proces bijna afgerond.
“Servië is het enige land waar nog wetgeving moet worden aangenomen op dit gebied”, zegt Mile Antic, coördinator van het Netwerk voor Restitutie. Volgens internationale experts bedraagt de gezamenlijk waarde van eigendommen die aan erfgenamen van de rechtmatige eigenaren teruggeven dienen te worden, 2,25 miljard euro. De families die recht op teruggave claimen, beweren dat de waarde hoger ligt: zo’n 20 miljard euro.