Palestijnse toegevingen brengen Washington in lastig parket

De Palestijnse versie van WikiLeaks, ongeveer 1600 documenten die naar verluidt nog tot woensdag in de media uitlekken, tonen hoe ver de Palestijnse toegevingen reikten in ruil voor een onafhankelijke staat. Verwacht wordt dat de informatie het al erg verzwakte regime van president Mahmoud Abbas in de ogen van de bevolking nog meer zal beschadigen.

Dat betekent slecht nieuws voor vrede met Israël. “Waarschijnlijk geeft het lek de doodsteek aan het door de Amerikanen geleide vredesproces, dat al op sterven na dood was, en zal de informatie het einde van de Palestijnse Autoriteit bespoedigen”, schreef Nadia Hijab, onderzoeker bij het Instituut voor Palestijnse Studies in Washington, maandag in de Financial Times. “De wind waait uit Tunesië”, vervolgde ze in een verwijzing naar het aftreden van de Tunesische president Ben Ali. “Palestina kan de volgende zijn.”

Uitdaging

Volgens Amerikaanse functionarissen staat de Palestijnse Autoriteit (PA) niet op het punt te imploderen. Wel geven ze toe dat het enorme lek, waarvan de PA de authenticiteit in twijfel trok, een serieuze klap is voor hun doelstelling om Abbas en de Israëlische premier Netanyahu opnieuw samen rond de tafel te krijgen.

“We ontkennen niet dat de publicatie van de documenten minstens voor enige tijd de situatie moeilijker maakt dan ze al was”, verklaarde regeringswoordvoerder P.J. Crowley. “Maar we hebben altijd erkend dat het vredesproces een grote uitdaging zou zijn, dit verandert onze globale doelstelling niet.”

Amerikaanse functionarissen zijn ook bezorgd dat de onthullingen het moeilijker maken voor Washington om Abbas en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) te overtuigen een resolutie van de VN-Veiligheidsraad in te trekken of te wijzigen. Daarin worden Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem bestempeld als schendingen van de Verdragen van Genève.

De regering-Obama liet verstaan dat ze haar veto zal stellen tegen de resolutie, hoewel de inhoud in de lijn ligt van het Amerikaanse beleid en het officiële standpunt over de illegaliteit van de nederzettingen. “Ik vrees dat Abbas na het lek niet anders kan dan een hard standpunt innemen om zijn achterban in eigen land niet te verliezen”, aldus een anonieme regeringsbron.

Grootste Jeruzalem

De ‘Palestijnse WikiLeaks’ bewijzen onder andere dat de PA bereid was alle joodse nederzettingen (op een na) die sinds de oorlog in 1967 gebouwd werden in Oost-Jeruzalem aan Israël te laten. Een citaat van onderhandelaar Erekat in een van de teksten luidt dat de Palestijnen bereid waren om Israël “het grootste Jeruzalem in de Joodse geschiedenis” te geven.

Nog blijkt uit de documenten dat de PA ook zijn claims op grote nederzettingen op de Westoever wou intrekken, en zelfs zou instemmen met een landruil met Israël waarbij de Palestijnen geen gelijke één-tegen-één-voorwaarde kregen. 

Het lek omvat informatie over de periode van de vredesgesprekken in Camp David van 2000 tot de recente impasse waarbij de VS de Palestijnen probeerden te overtuigen de onderhandelingen te hervatten zonder een moratorium op de bouw van Joodse nederzettingen. Veel documenten gaan over het laatste jaar van de regering-Bush, wanneer Abbas rechtstreeks praatte met de toenmalige Israëlische premier Ehud Olmert.

In een notendop suggereren ze dat de Palestijnen tot veel grotere toegevingen bereid waren dan hun Israëlische tegenhangers en dat Washington – zowel onder Bill Clinton, George W. Bush als Barack Obama – meer druk op de Palestijnen zet dan op de Israëli’s.

Groter realisme

Twee Joods-Amerikaanse vredesorganisaties zien in de Palestijnse Wikileaks nieuw bewijs dat, ondanks wat Israël altijd heeft beweerd, de Palestijnen wel degelijk vrede willen sluiten.

Een ander geluid valt te horen bij een van de vurigste medestanders van Israël in de VS, die hoopt dat de documenten een groter realisme zal teweegbrengen bij de Palestijnen. “Het uitlekken van deze informatie kan gezond zijn”, schreef Elliott Abrams, topfunctionaris voor het Midden-Oosten tijdens de regering-Bush, op zijn blog.

“Alles dat helpt om de Palestijnse publieke opinie een groter realiteitsbesef bij te brengen dat compromissen nodig zijn, is dat handig.”