Oorlog doodt drie keer meer mensen dan aangenomen

De nieuwe schatting werd vandaag (20 juni) gepubliceerd in de British Medical Journal (BMJ).  Het onderzoek is gebaseerd op cijfermateriaal dat de Wereldgezondheidsorganisatie tussen 2002 en 2003 verzamelde in dertien door oorlog geteisterde landen, van Vietnam tot Bosnië. Per gezin werd iemand ondervraagd over de dood van familieleden, en ook of het overlijden het gevolg was van verwondingen uit een oorlog. 
De methode kan nuttig zijn om na afloop het dodental van een oorlog te bepalen, meent het onderzoeksteam onder leiding van Ziad Obermeyer. Andere tellingen op basis van ooggetuigenverslagen en berichten in de media komen tot veel lagere resultaten,
Volledig nieuw is het gegeven niet. Er werd reeds een beroep gedaan op bevolkingsenquêtes voor het dodental bij conflicten in Irak, de DR Congo, Kosovo en Darfoer.

Burgerslachtoffers

De resultaten voor de dertien landen schommelen tussen 7.000 slachtoffers in de DR Congo tot 3,8 miljoen in Vietnam. De BMJ raamt dat oorlogsgeweld in Bangladesh in vijftig jaar tijd 141.000 levens heeft geëist. Dat is vijfmaal hoger dan de cijfers van de Zweedse universiteit van Uppsala en het Internationaal Vredesinstituut in Oslo (PRIO), waarnaar dikwijls verwezen wordt bij het dodenaantal van conflicten. In het geval van Congo-Brazzaville en Birma lopen de cijfers van de BMJ en die van de Zweedse universiteit en PRIO in grote mate gelijk.
De studie van de BMJ heeft haar beperkingen. Zo werd een relatief laag aantal rondvragen geanalyseerd. Voor vijf landen is de analyse gebaseerd op een eerder kleine nationale steekproef. Obermeyer en zijn collega’s konden bovendien geen correctie doorvoeren voor gezinleden die slachtoffers niet vermeldden. Tot slot betreft het enkel gewelddadige doden. In de armste landen, waar de meeste conflicten zich tegenwoordig afspelen, torent het aantal slachtoffers van besmettelijke ziekten en honger dikwijls uit boven het aantal slachtoffers van het eigenlijke geweld.
“Er is zowel goed als slecht nieuws”, besluit professor Richard Garfield in zijn editoriaal in het nieuwste nummer van de British Medical Journal. “Het goede is dat er tegenwoordig minder strijders om het leven komen dan op eender welk ogenblik in de afgelopen honderd jaar. En dat het aantal en de hevigheid van gewapende conflicten sinds 1994 aanzienlijk afneemt. Het slechte nieuws is dat de meeste slachtoffers in conflictgebieden in ontwikkelingslanden ongewapende burgers zijn. Die doden blijven vaak ongeteld, waardoor we niet kunnen garanderen dat het totale aantal oorlogsslachtoffers gedaald is.”