Obama dankt overwinning aan internet

“Ik was nooit de gedoodverfde kandidaat voor het Witte Huis”, zei Obama tijdens zijn speech vanmorgen (5 november).  “We startten zonder veel geld of steun.” Toch schopte de onbekende kandidaat het in een opmerkelijke campagne aanvankelijk tot democratische presidentskandidaat en uiteindelijk tot president. Het is vooral zijn uitgekiende internetstrategie die hem daarbij geholpen heeft.
Ironisch genoeg was het zijn rivaal John McCain die als eerste het potentieel van het internet bij verkiezingscampagnes doorhad. Hij maakte in 1999 in zijn strijd om de Republikeinse nominatie tegen George Bush voor het eerst gebruik van internetbanners.
Maar het is Obama die acht jaar later het internet als volwassen campagnemiddel inzette. Hij besefte goed dat een groeiend deel van de kiezers niet langer afhankelijk wil zijn van kranten en televisie voor hun informatie, maar wel volop gebruik maakt van het internet.
Obama’s internetstrategie kreeg vorm toen hij tijdens de voorverkiezingen twee visionairen in dienst nam. Joe Rospars was de strateeg achter de uitgesproken internetgerichte campagne van de Democratische kandidaat Howard Dean in 2004. Chris Hughes, één van de oprichters van de razend populaire sociale netwerksite Facebook, zou een sleutelrol spelen bij het opzetten van myBarackObama.com, de Facebook-variant voor Obama-supporters.
Net voor de verkiezingsnacht telde myBarackObama.com meer dan 1,5 miljoen gebruikers. Via de websites en online applicaties van Obama lanceerden vrijwilligers in totaal 150.000 evenementen en organiseerden zijn supporters zich in meer dan 35.000 actiegroepen en organisaties.
“De manier waarom Obama gebruik maakt van het internet, vormt een handboek voor campagnevoeren in de 21e eeuw”, zei Phil Noble van PN-A, een gezaghebbend adviesbureau voor politieke public relations al weken voor diens overwinning. “Het campagneteam heeft online tools ontwikkeld die het de vrijwilligers mogelijk maken om elkaar te ontmoeten, evenementen te organiseren of hun tijd te investeren in de campagne. De rest van het werk wordt door de vrijwilligers gedaan.”
Zo voorzag het campagneteam in een telefoondatabase waar vrijwilligers een uurtje van hun tijd konden spenderen met het opbellen van kiezers. Ze hoefden helemaal niet uit hun luie stoel te komen, maar kregen via de site een lijst met telefoonnummers en een suggestie voor de boodschap.
Tegelijk fungeerden de online kanalen als een enorme verzamelbak voor de coördinaten van potentiële kiezers. Alle supporters konden telefoonnummers of e-mailadressen invoeren van gelijkgestemden, die later op sleutelmomenten opgeroepen werden om te gaan stemmen of de campagne te steunen.

Persoonlijke bijdragen

De invloed van het internet in de verkiezingsrace ging nog veel verder dan enkel de Obama-sites. Enthousiaste fans startten groepen op sociale netwerksites als Facebook en Myspace, zetten filmpjes op YouTube en droegen websites op aan hun favoriete kandidaat. Er werden zelfs speciale programma’s geschreven voor de iPhone, waarmee de gebruiker vrienden kon opbellen om steun voor Obama te vragen.
Een goed voorbeeld van hoe belangrijk de bijdrage van een fan kan zijn, is de YouTube-clip van “Obama Girl”, een meisje dat naar eigen zeggen een stevige verliefdheid op Obama te pakken heeft. Na amper 24 uur online was de video al door één miljoen gebruikers bekeken. Op de Obama-bijeenkomsten liepen al snel meisjes rond met de sticker “Obama Girl” en toen het spotje enkele dagen later de talkshow van Jay Leno haalde, was het hek helemaal van de dam. Na een week was het al door zeven miljoen mensen bekeken.

De manier waarom Obama gebruik maakt van het internet, vormt een handboek voor campagnevoeren in de 21e eeuw

Nieuw financieringssysteem

Veel analisten zien in de overwinning van Obama ook het einde van het huidige financieringssysteem voor politieke campagnes. Van Howard Dean leerde Obama immers om aan veel supporters kleine bijdragen te vragen. Dat had belangrijke gevolgen voor de campagnekas, maar ook voor de onafhankelijkheid van Obama als kandidaat.
In een conventionele campagne gaat de presidentskandidaat langs een aantal rijke medstanders die een groot bedrag schenken, vaak het individuele plafond van 2.300 dollar. Dat heeft als gevolg dat de kandidaat zich moet schikken naar de politieke geplogenheden en dat elke supporter maar één donatie kan doen. Ook Obama kreeg heel wat middelen van de traditionele schenkers, maar kon dankzij de miljoenen kleine bijdragen toch meer onafhankelijk blijven. Bovendien kon hij aan de kleine schenkers steeds opnieuw kleine bedragen vragen.
Hij kreeg uiteindelijk van meer dan drie miljoen mensen financiële steun. Dat is tweemaal zoveel als eender welk andere presidentskandidaat tot nog toe. Bijna de helft van de campagnekas is afkomstig van mensen die minder dan 200 dollar geschonken hebben. Die miljoenen schenkers voelden zich door hun gift bovendien meer betrokken bij de campagne en waren zo bereid om zich ook als vrijwilliger meer in te zetten.

Nieuwe aanpak in het Witte Huis?

De doorgedreven online campagne doet waarnemers vermoeden dat Obama ook tijdens zijn ambtstermijn zijn vernieuwende aanpak zal blijven hanteren. Veel van zijn vrijwilligers hopen dat de interactie met de online gemeenschap zal aanhouden en voor een grotere transparantie in het Witte Huis zal zorgen. De nieuwe president heeft tijdens zijn campagne al gezegd te zullen vechten voor een betere toegang tot het internet voor alle lagen van de bevolking en tegen een verdere concentratie binnen de traditionele nieuwsmedia.