Nog lang geen groene president in Colombia

De peilingen hadden een nek-aan-nekrace beloofd. Maar de groene kandidaat Antanas Mockus, de man die alles zou veranderen in het door schandalen geteisterde land, kreeg nauwelijks 21 procent van de stemmen. Dat is niet eens de helft van de 46 procent die Juan Manuel Santos haalde, de kandidaat die de conservatieve president Álvaro Uribe (Sociale Partij van Nationale Eenheid) had aangeduid als zijn opvolger.
Omdat geen van beide kandidaten 50 procent haalden, nemen ze het nu op 20 juni tegen elkaar op in een tweede ronde.
De liberale kandidaat Germán Vargas Lleras deed het verrassend goed met 10 procent van de stemmen. Gustavo Petro van de linkse Alternatieve Democratische Pool (PDA), strandde op 9 procent, de helft van wat zijn voorganger, ex-magistraat Carlos Gaviria, vier jaar geleden behaalde. Uribes voormalige minister van Buitenlandse Zaken Noemí Sanín haalde nauwelijks 6 procent. Zij was nochtans de kandidaat van de Conservatieve Partij, de tweede partij van het land.

Expert in vuile campagnes

Aanvankelijk lag Mockus ver achter in de peilingen. Maar eind april sprong hij ineens over Santos. Dat hij de laatste dagen weer zoveel terrein moest prijsgeven, komt volgens Álvaro Forero, columnist van de krant El Espectador, doordat Mockus enkele fouten heeft gemaakt in zijn campagne.
Zo speelde hij niet in op de Groene Golf, de burgerbeweging die opriep om nuttig te stemmen en dus te stemmen voor wie ging winnen. De nuttige stem voor groen verdween toen Mockus begon weg te zakken en Vargas Lleras en Petro zich duidelijker gingen profileren. “Mockus verloor 5 punten aan Santos, 5 aan Vargas en 5 aan Petro”, stelt Forero. “En Santos haalde 5 punten weg bij Mockus en 5 bij Noemí.”
Begin mei had Santos zijn strategie omgegooid  en Juan José Rendón gecontracteerd, de Venezolaanse adviseur van rechtse kandidaten in Latijns-Amerika en expert in vuile campagnes. Wat zijn impact op Santos’ resultaat was, is nog niet duidelijk maar volgens Forero was de impact er wel degelijk. Forero wijst ook op de aanhoudende steunbetuigingen van president Uribe aan het adres van Santos, ook al mocht dat wettelijk niet.

Continuïteit

De veelbelovende Noemí Sanín had zich aanvankelijk als een overtuigd uribist geprofileerd maar voegde zich nadien bij de groep politici die de corruptie in de regering op de korrel nam en laakte dat Santos sociale programma’s voor families gebruikte voor electorale doeleinden.
Forero besluit dat de Colombianen gisteren voor continuïteit hebben gekozen terwijl de steun voor “verandering met zekerheid” verdeeld was over de versies van Mockus, Vargas Lleras, Petro, Pardo en zelfs Sanín.
“De logica is dat deze dynamiek in de tweede ronde in het voordeel speelt van Santos”, zegt Forero. Hij acht het weinig waarschijnlijk dat alle deze versies van “verandering met zekerheid” in drie weken het eens raken.
Maar helemaal uitgesloten is zo’n anti-Santosfront niet, merkt Forero op. In het laatste televisiedebat, op vrijdag 28 mei, hebben Mockus, Vargas Lleras, Petro, Pardo en Sanín zich duidelijk tegen Santos geprofileerd. De voormalige defensieminister kreeg daarbij rake klappen, onder meer in verband met het schandaal van de “valse positieven”. In zijn strijd tegen de linkse rebellen van de FARC heeft het Colombiaanse leger jarenlang, ook toen Santos minister was, honderden onschuldige jongeren gedood en nadien als leden van de FARC opgevoerd.