Gematigde Republikeinen en Democraten zoeken alternatief voor beleid Bush

De bekendste Democraten in het Partnerschap voor een Veilig Amerika zijn Samuel Berger en Zbigniew Brzezinski (de veiligheidsadviseurs van de voormalige presidenten Bill Clinton en Jimmy Carter), ex-Buitenlandminister Warren Cristopher en de voormalige Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Richard Holbrooke.

Langs Republikeinse kant kan het initiatief onder meer rekenen op Howard Baker, tot vorig jaar ambassadeur in Japan, de voormalige VN-ambassadeur John Danforth, en Lawrence Eagleburger, een beschermeling van Henry Kissinger die de nummer twee was op Buitenlandse Zaken onder president George Bush senior.

Het partnerschap, dat woensdag formeel wordt gelanceerd, is niet expliciet opgezet om in te gaan tegen de vaak radicale beleidskeuzes van de regering-Bush. Maar de belangrijkste leden hebben de voorbije jaren wel ongezouten kritiek geleverd over dat beleid. Ze namen met name de invasie van Irak op de korrel, en het concept van preventieve oorlogen tegen schurkenstaten.

De initiatiefnemers zeggen dat ze het politieke centrum willen heropbouwen waar de twee grote partijen van de VS elkaar vroeger altijd vonden als het over nationale veiligheid en buitenlands beleid ging. Volgens hen is de samenwerking tussen Democraten en Republikeinen de voorbije jaren sterk afgebrokkeld. Dat heeft negatieve en schadelijke gevolgen”.

De website van het Partnership for a Secure America haalt een aantal opiniepeilingen aan waaruit blijkt dat zowel bij Democraten als bij Republikeinen een meerderheid bestaat voor beleidsopties die de regering-Bush altijd links heeft laten liggen: de versterking van de VN en andere multilaterale organisaties, een verdrag dat atoomproeven verbiedt, de ratificering van het protocol van Kyoto ter beperking van de uitstoot van broeikasgassen en een meer evenwichtige aanpak van het conflict tussen Israël en de Palestijnen.

Het initiatief om opnieuw te vertrekken van overtuigingen die de twee grote partijen delen, lijkt in een stroomversnelling gekomen door de zwaar gecontesteerde benoeming van John Bolton als nieuwe VS-ambassadeur bij de Verenigde Naties. Veel Democraten en zelfs een aantal Republikeinen zijn het absoluut niet eens met de keuze voor de ultranationalist die vroeger nooit een goed woord over had voor de VN.

Of het nieuwe partnerschap echt iets kan bereiken, is erg onzeker. Sommige gematigde zwaargewichten bij de Republikeinen hebben nog geen steun uitgesproken voor het initiatief. Daartoe horen James Baker, Buitenlandminister onder Bush senior, en de voormalige veiligheidsadviseur Brent Scowcroft. Zij lijken te vrezen voor de laatste restjes aan invloed die ze nu nog hebben op regeringsleden, en vooral dan op Buitenlandminister Condoleezza Rice en haar adjunct Robert Zoellick. Colin Powell, de voorganger van Rice die ook tot het gematigde kamp wordt gerekend, heeft ook nog niets van zich laten horen.

Het is ook de vraag of de leden van het PSA echt zullen willen ingaan tegen de standpunten van hun minder gematigde partijgenoten - dat kan immers zowel bij de Democraten als bij de Republikeinen tot gevaarlijke scheuringen voeren. Volgens Nikolas Gvosdev, de hoofdredacteur van het tijdschrift National Interest van het Nixon Centre, bestaat er geen van beide partijen bereidheid om zoveel op het spel te zetten. (PD/ADR)