Freetown struikelt over z'n vuilnis

Aan Winstanley Johnson, de eerste gekozen burgemeester van Freetown in dertig jaar, de dubieuze eer om het probleem op te lossen. Zelf zegt hij dat het opruimen van de rommel tot een van zijn prioriteiten behoort. Zijn plan klinkt eenvoudig: De stad heeft twintig vuilniswagens nodig. Om efficiënt te kunnen werken, wordt de stad opgedeeld in drie zones: oost, centraal en west , legt Johnson uit.

Sommige inwoners van Freetown hebben er hun twijfels bij. De overheid is gewoon incompetent. Hoe willen ze een land besturen, als ze niet eens vuilnis kunnen ophalen? klaagt schoenmaker Amara Bangura.

Op vrijwel elke straathoek blokkeren bergen vuilnis het verkeer of hinderen ze voetgangers. De paar aluminium vuilnisbakken die in de stad geplaatst werden, zijn lang geleden al gestolen. Er werden potten, kannen en andere gebruiksvoorwerpen van gemaakt.

Het opruimen van het afval in Freetown is een voortdurende nachtmerrie voor de autoriteiten in Sierra Leone. Tijdens de burgeroorlog in de jaren negentig, trokken massa’s mensen van het platteland naar de hoofdstad. Niet alleen als gevolg van de wrede aanvallen van rebellen en de vernietigde infrastructuur, maar ook vanwege het gebrek aan werk en voorzieningen op het platteland. De bevolking van Freetown groeide daardoor in korte tijd van 400.000 naar meer dan een miljoen. Hoewel aan de oorlog officieel in januari 2002 een einde kwam, zijn de meeste nieuwkomers niet teruggekeerd naar hun dorpen.

Vorig jaar deed president Ahmad Tejan Kabbah een beroep op het ministerie van Jeugd, in de hoop werkloze jongeren zo ver te krijgen dat ze tegen een kleine vergoeding de stad zouden schoonvegen. Jongeren maken momenteel zo’n 60 procent van de bevolking van Sierra Leone uit. Het land telt vijf miljoen inwoners.

Een noodmaatregel, zegt Haroun Sankoh, coördinator van het initiatief. Het vuilnisprobleem liep zodanig uit de hand dat er iets moest gebeuren. Een paar honderd jongeren gaven gehoor aan de oproep van de president. Ondanks wat logistieke problemen, verliep de operatie redelijk goed. Maar de jongeren vonden dat ze met 35 dollar per maand te weinig betaald kregen en haakten af.

Nu Freetown de piek van het regenseizoen nadert, brengen de afvalbergen extra problemen met zich mee. De slechte waterafvoer in combinatie met rottend vuilnis creëert ideale omstandigheden voor de verspreiding van ziekten. We gaan hier dood aan cholera, malaria en tyfus, waarom doet de overheid er niets aan? Ook de gezondheidszorg is ver onder de maat, zegt Josephine Kanu, een handelaar uit het oosten van Freetown.

Nu de jongeren het vuil niet meer opruimen, is het weer een probleem van het stadsbestuur geworden. Burgemeester Johnson zegt dat hij een aantal niet-gouvernementele organisaties en particuliere bedrijven heeft benaderd voor financiële hulp en logistieke ondersteuning. Enkele bedrijven zouden al steun hebben toegezegd.

De burgeroorlog in Sierra Leone, die tot 2002 duurde, had vooral de diamantmijnen in het land als inzet. De opbrengsten uit de zogenoemde ‘bloeddiamanten’ werden gebruikt om terreurcampagne van de rebellen van het Revolutionair Verenigd Front (RUF) te financieren. De rebellen van RUF werden vooral berucht omdat ze op grote schaal armen en benen van burgers amputeerden. Andere facties die bij het conflict betrokken waren, maakten zich eveneens schuldig aan mensenrechtenschendingen. Een oorlogstribunaal in Freetown begon in juni van dit jaar met de eerste processen tegen de hoofdverantwoordelijken. (JS/PD)