"Europees tsunami-geld helpt vooral big business"

De wederopbouw in Indonesië en Sri Lanka wordt volgens boerenorganisaties en actiegroepen uit die landen gehinderd door onbillijkheid, bevoogding en een gebrek aan coördinatie, financiële en politieke transparantie en betrokkenheid van de getroffen gemeenschappen. Tijdens een bijeenkomst in Brussel deden ze een beroep op de Europese Unie (EU), de grootste donor, om het geld beter te besteden.

Bij de tsunami kwamen zeven maanden geleden meer dan 200.000 mensen om het leven in dertien landen. Honderdduizenden mensen leven nog steeds in hopeloze omstandigheden en in onzekerheid over hun toekomst, zeiden de delegatieleden uit Indonesië en Sri Lanka. In veel gevallen zijn zij passieve ontvangers. De besteding van de directe noodhulp houdt te weinig rekening met de werkelijke behoeften van mensen, de armoedeproblemen en in sommige gevallen de conflictsituaties waarin ze leefden voor de tsunami, zei Sarath Fernando, algemeen secretaris van de Beweging voor Nationale Land- en Agrarische Hervorming, een kleine boerenorganisatie op Sri Lanka.

Volgens Fernando worden in het kader van de wederopbouw overheidsplannen doorgedrukt zonder overleg met maatschappelijke organisaties. De hulp zou bovendien niet terechtkomen in de sectoren die het zwaarst getroffen zijn door de ramp, zoals de visserijsector.

Fernando maakt zich zorgen over de rol van de zogenoemde Taakgroep voor Wederopbouw van het Land (TAFREN) die kort na de tsunami in Sri Lanka werd opgezet en die gedomineerd wordt door een aantal zakenlieden. Zij vertegenwoordigen niet de getroffen mensen en ook niet de hulpverleningsorganisaties, academici, wetenschappers of welke deskundigen dan ook die ervaring hebben met wederopbouw na rampen, zegt hij.

Fernando beweert dat de wederopbouw zo die nu plaatsvindt, vooral gericht is op het bevorderen van big business en toerisme en dat aan de echte behoeften van de bevolking weinig aandacht wordt besteed. Arme dorpjes aan de kust worden nu vervangen door grote hotelcomplexen.

Kort na de tsunami zei de Sri Lankaanse regering dat mensen hun huizen niet moesten herbouwen aan kust. Volgens Fernando was dat niet om bedoeld om de vissersgemeenschappen te beschermen. De vissers worden nu gedwongen om plaats te maken voor de toeristenindustrie. De overheid wil op alle terreinen grootschalige industrie bevorderen. Voor kleinschalige visserij, zelfvoorzienende landbouw of kleinschalig toerisme in dorpsgemeenschappen is geen ruimte meer.

Na de tsunami kwam vanuit de hele wereld ongeveer 10,7 miljard euro hulp binnen voor de getroffen landen. Het wederopbouwproces vordert echter langzaam en duizenden mensen zijn nog dakloos. De Verenigde Naties voorspellen dat de reconstructiewerkzaamheden nog wel vijf jaar in beslag kunnen nemen. Maatschappelijke groeperingen uit Indonesië en Sri Lanka waarschuwen dat het geld voor wederopbouw de langetermijnproblemen in de landen niet oplost.

In een gezamenlijke verklaring erkennen vijf groeperingen, het World Forum of Fisher People (Sri Lanka), Indonesia Corruption Watch, Panglima Laot (een Indonesische vissersorganisatie), de Zuid-Aziatische Alliantie voor Armoedebestrijding en de Beweging voor Nationale Land- en Agrarische Hervorming, dat noodhulp noodzakelijk is. Maar zij wijzen er ook op dat geld dat naar projecten op korte termijn gaat, de lokale structuren en organisaties ondermijnt.

De organisaties pleiten voor het opzetten van reservefondsen die mede beheerd worden door vertegenwoordigers uit de getroffen gemeenschappen. Dat geld zou gebruikt moeten worden voor langetermijnprojecten. Plaatselijke organisaties zouden volledig inzicht moeten krijgen in de besteding van het geld. (JS/PD)