Chinese diplomatiek offensief wil sancties tegen Sudan voorkomen

De Chinese diplomatie heeft de afgelopen week een eerste succesje geboekt in Sudan, door het regime van president Omar Hassan al-Bashir ertoe te bewegen opnieuw samen te werken met de Verenigde Naties. Het blijft afwachten of de Chinese invloed in Khartoem zal volstaan om strengere sancties tegen Sudan af te wenden.
De Chinese vice-minister voor Buitenlandse Zaken, Zhai Jun, kon vorige week met een eerste succes uitpakken. Na maanden van moeizame onderhandelingen heeft China het regime in Khartoem ertoe overhaald 3000 militaire politieagenten en zes gevechtshelikopters onder VN-mandaat toe te laten in Darfour. De maatregel vormt de tweede stap in een vredesplan in drie fasen dat uiteindelijk moet leiden tot een vredesmacht van 21.000 VN-blauwhelmen en troepen van de Afrikaanse Unie.
De provincie Darfour in het westen van Sudan is sinds 2003 het toneel van een bloedig conflict tussen zwart-Afrikaanse rebellen en door de regering gesteunde Arabische milities van rondtrekkende nomaden. Deze zogenaamde Janjaweed worden ervan beschuldigd met steun van Khartoem honderden dorpen te hebben platgebrand en de bewoners te hebben verjaagd, vermoord of verkracht. De burgeroorlog kostte al 200.000 mensenlevens en deed 2,5 miljoen mensen op de vlucht slaan.
President al-Bahsir heeft zich steeds verzet tegen de komst van VN-blauwhelmen, omdat die een “neokoloniaal karakter” zou hebben en de soevereiniteit van het land in gevaar brengen. Khartoem zegt niets te maken te hebben met de genocide in Darfour, een bewering die bij herhaling is ontkracht door mensenrechtenorganisaties en rapporten van de Verenigde Naties.
Uit een rapport dat afgelopen week uitlekte, bleek dat de Sudanese regering er zelfs niet voor terugschrikt om vliegtuigen wit te schilderen, een kleur die normaal voorbehouden is voor de Verenigde Naties, om dorpen in Darfour te bombarderen, verkenningsvluchten uit te voeren en wapens te leveren aan de Janjaweed.
De Verenigde Staten en Groot-Brittannië hebben duidelijk gemaakt dat de maat voor hun vol is en dat Sudan me sancties moet rekenen wanneer het geen einde maakt aan het geweld. “President al-Bahsir moet handelen”, zei de Amerikaanse president George W. Bush, “Wanneer hij niets doet, dan zullen de Verenigde Staten iets doen.” Concreet dreigen de VS ermee een vliegverbod af te dwingen boven Sudan, bankrekeningen te blokkeren en sancties te nemen tegen bedrijven die zaken doen met Sudan.
China is een van Sudans belangrijkste zakenpartners, omdat het voor zijn snel groeiende economie is aangewezen op de olievoorraden van het land. Het is niet alleen een belangrijke afnemer van olie, het is ook de grootste investeerder en leverancier van wapens in Sudan. Lange tijd verkoos het geen standpunt in te nemen in het conflict, maar onder de toenemende internationale druk is de Chinese diplomatie nu toch in actie geschoten.
“We zijn geen voorstander van strengere sancties, omdat er goede hoop is op een oplossing voor het conflict”, zo verklaarde vice-minister Zhai nadat hij al-Bashir had ontmoet en enkele vluchtelingenkampen bezocht. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei verleden donderdag dat “constructieve maatregelen aan de orde zijn om het akkoord uit te voeren, in plaats van nieuwe sancties”.
Voor China staan niet alleen economische belangen, maar ook het internationale imago op het spel. De Amerikaanse actrice Mia Farrow is begonnen met een campagne tegen de Olympische spelen van 2008 in Peking, die ze “genocideolympiade” noemt.
China wijt de burgeroorlog en de humanitaire crisis in Sudan aan de grote armoede in het land en verdedigt zijn investeringen als een manier om er de levensstandaard van de mensen te verhogen. “Zolang de leefomstandigheden niet verbeteren, zullen de Sudanezen blijven vechten om de schaarse natuurlijke rijkdommen”, zegt Zhai. IPS (MC/NVM)
Antoaneta Bezlova