Birmese monniken wachten op ingrijpen VN

Het geweld toonde het ware karakter van de junta aan de wereld, zegt Kovinda. “De internationale gemeenschap heeft nu gezien hoe serieus de onderdrukking door het militaire regime is. Daarmee heeft onze strijd in ieder geval iets opgeleverd”, zegt de monnik.

“Er zijn mensen vermoord - monniken, studenten en anderen - toen de militairen de demonstranten aanvielen. Het liet ook zien dat het militaire regime verantwoordelijk is voor de manier waarop het Birmese boeddhisme wordt behandeld. Dat is een lelijke geschiedenis.”

De junta is niet de enige partij die in beeld komt, als de monnik terugblikt op de vier maanden die de protesten duurden. Ook de Verenigde Naties spelen een rol.  “Ik wil de VN-Veiligheidsraad vragen hoeveel mensen nog opgeofferd moeten worden voordat wordt ingegrepen.”

Kovinda heeft recht van spreken. Hij was in Rangoon toen de junta de zwaar bewapende troepen opdracht gaf het vuur te openen op de ongewapende demonstranten. Hij was ook hoofd van het comité van monniken dat hielp de eerste protestmars in Rangoon op het getouw te zetten.

Bij de demonstratie in september vorig jaar wisten de monniken honderdduizend mensen op de been te krijgen. De meeste demonstranten waren monniken uit de voormalige hoofdstad. Volgens de Verenigde Naties werden bij de protesten 31 mensen gedood en honderden gearresteerd. De oppositie en mensenrechtengroepen hebben het over honderd doden en meer dan duizend arrestaties.

De Monnikenalliantie van Birma zegt dat er onder de monniken drie doden vielen. Een van hen zou zijn doodgeslagen, een andere overleed na marteling. Van 44 monniken en nonnen die gearresteerd werden toen het leger 53 kloosters binnenviel in heel Birma is het lot nog onduidelijk.

De acties van het leger hebben alleen maar meer woede opgeroepen bij de bevolking, zegt Kovinda. “De mensen hebben het nog even moeilijk als voor september. De strijd tegen het militaire regime zal dit jaar voortgezet worden. Veel mensen voelen de behoefte daartoe.”

Op de vlucht

Kovinda zal zelf waarschijnlijk geen rol spelen bij eventuele nieuwe protesten. Na de acties in september moest hij het land ontvluchten om arrestatie te voorkomen. Zijn vlucht duurde drie weken. De tengere, 24-jarige monnik dook eerst onder buiten Rangoon, om de militairen te ontlopen die met kopieën van zijn foto in hun hand naar hem op zoek waren. Kovinda liet zijn haar groeien en verfde het goudkleurig, om door te kunnen gaan voor hippe tiener. De monnikenpij werd verruild voor straatkleding, voordat hij de bus nam naar de grens met Thailand.

In de Thaise grensstad Mae Sot verblijven momenteel 23 gevluchte Birmese monniken. Net als Kovinda zijn het twintigers. Dat bevestigt het beeld dat de protesten vooral gehoor vonden onder de jongere generatie van de ongeveer 400.000 monniken die het land telt. Tien monniken, waaronder Kovinda, vroegen inmiddels politiek asiel aan.
Kovinda’s verhaal is meer dan een verhaal over een jonge monnik die durfde op te staan tegen een dictatoriaal regime. Hij groeide op in een arm dorp met niet meer dan twintig huizen in het westen van het land. Toen hij in 2003 naar Rangoon vertrok om zijn opleiding tot monnik te kunnen voortzetten, was hij zich nauwelijks bewust van de beroerde mensenrechtenreputatie die de junta had opgebouwd sinds een coup in 1962.

“In mijn vrije tijd leerde ik Engels en sommige vrienden lieten me video-opnames zien van wat in 1988 was gebeurd”, zegt hij, verwijzend naar de bloedige onderdrukking van een opstand in augustus van dat jaar. Bij die gewelddadigheden werden drieduizend mensen gedood door het leger.

Het onderwijs in het klooster maakte hem ook bewust van de verschillen tussen de arme plattelandsbevolking en de rijkdom in de steden. “Ik wilde weten waarom Birma zo arm was, terwijl het land zoveel natuurlijke rijkdommen heeft”, zegt Kovinda. “Het werd mij duidelijk dat de oorzaak hiervan bij het militaire regime lag. Daar werd ik woedend over. Ik had het gevoel dat ik iets moest doen.”

a

Leider van het protest

Het besluit van de junta om de prijs van olie van de ene op de andere dag met 500 procent te verhogen, in augustus vorig jaar, voedde zijn woede nog eens extra. “We zagen welke gevolgen dit had voor de mensen. Kinderen konden niet meer naar school, en steeds vaker zag je kinderen bedelen op straat. Veel monniken konden dit niet negeren. Dit waren de mensen die hen altijd ’s ochtends eten kwamen brengen.”

Wat voor Kovinda de doorslag gaf om de leiding te nemen bij de protesten, was een gebeurtenis in begin september. Birmese soldaten vielen monniken aan die in de stad Pakokku demonstreerden tegen de stijging van de olieprijzen. Tien van de driehonderd monniken werden meegenomen en met bamboestokken geslagen.

“Het militaire regime weigerde verontschuldigingen aan te bieden voor de deadline die de monniken hadden gesteld op 17 september”, zegt Kovinda. “Na die datum wilden we het protest in Rangoon organiseren, maar niemand had de leiding. Daarom werd een nieuw comité opgezet.”