Bewaker Betancourt ontkent omkoping

“Beroep: guerrilla. Adres: Colombiaanse bergen. Kenmerken: gevechtslittekens.” Zo beantwoordden César en zijn collegastrijder Alexander Farfán, alias Enrique Gafas, de vragen op het formulier voor uitlevering aan de Verenigde Staten, waar ze zullen terechtstaan voor kidnapping, terrorisme en, in het geval van César, illegale drugshandel. Colombia heeft deze week ingestemd in met de uitlevering.
De beide rebellen werden ingerekend tijdens “Operatie Schaak”, waarmee op 2 juli voormalig presidentskandidaat Ingrid Betancourt en 14 andere gijzelaars door Colombiaanse commando’s werden bevrijd.

Verraad of val?

De FARC-leiding noemt de Colombiaanse actie “roekeloos” en heeft bevel gegeven om gijzelaars – er zijn nog 27 krijgsgevangenen en 3 gijzelaars in rebellenhanden – bij toekomstige reddingsacties neer te schieten. De hardste woorden bewaarde de FARC echter voor de twee gevangengenomen rebellen: ze hebben “verraad” gepleegd met hun “verachtelijke gedrag”. Dit versterkt de geruchten dat er omkoping in het spel zou zijn.
Dit wordt nu ontkend door César. Via zijn advocaat Rodolfo Ríos is zijn versie van het verhaal naar buiten gekomen en de meeste details stemmen overeen met het officiële verslag van het Colombiaanse ministerie van Defensie.
De gijzelaars waren verspreid over drie verschillende locaties. Ongeveer twee maanden geleden begon César sms’jes te ontvangen op de satelliettelefoon van het Eerste Front, waar hij de leiding over had. Sms is bij de FARC een gebruikelijk communicatiemiddel omdat telefoon- en radioberichten vaak worden onderschept. De berichten leken van het Oostelijke Blok te komen en zelfs van opperbevelhebber “Alfonso Cano”. Ze waarschuwden voor een bevrijdingsactie en instrueerden César om de gijzelaars in één groep te verzamelen en dan naar het FARC-secretariaat te brengen. César beweert dat hij nooit zelf heeft gesproken met een boodschapper van boven, zoals het officiële verslag vertelt.

Rode Kruis

Op de dag van de operatie landde er een helikopter waar vier burgers uitstapten. Twee van hen droegen T-shirts met Che Guevara en een streep op hun buik met het teken van het internationale Rode Kruis. De andere twee hadden ook het Rode Kruisembleem op hun shirt, aldus César.
Op een filmpje van de operatie is inderdaad een stukje van het embleem te zien. President Alvaro Uribe heeft deze week erkend dat één van de commando’s dit inderdaad droeg, omdat hij zenuwachtig was, en heeft zijn excuses aangeboden.
“Listen zijn niet verboden in de oorlog”, zegt Gustavo Gallón, hoofd van de Colombiaanse Commissie van Juristen. “Maar als een humanitaire missie als dekmantel is gebruikt, dan is dat trouweloosheid en een overtreding van het internationale humanitaire recht. Het is als het gebruiken van een witte vlag om dichterbij te komen en dan de vijand neer te schieten.” Het ondermijnt de mogelijkheden van humanitaire missies in de toekomst.
De vijfde persoon was een vrouw in FARC-kleding, zegt César, en nog twee personen deden zich voor als journalisten. Toen ontspande hij, want een van hen was van het tv-station dat ook bij een eerdere gevangenenruil aanwezig was. In realiteit ging het om een dubbelganger. Eerst wilde César zelf niet meegaan, maar de anderen stonden erop omdat Cano hem nodig zou hebben. Hun wapens mochten niet mee de helikopter in.
Toen ze wilden gaan zitten, werden hij en zijn strijdmakker overmeesterd door de vier commando’s in burger. César voelde een injectie en verloor het bewustzijn. “Ik ben ingerekend door de militaire inlichtingendienst”, erkende César.