Aids belemmert armoedebestrijding in armste landen

De Minst Ontwikkelde Landen (MOL), een aanduiding die de VN gebruiken voor landen waar de economie zich nauwelijks ontwikkelt, hebben te kampen met extreme armoede en het hoogste aantal HIV-besmettingen in de wereld. In zestien van de vijftig MOL-landen bedraagt het aandeel besmette volwassenen ongeveer 4 procent. In alle andere landen ligt het percentage veel hoger. In Lesotho is 28,9 procent van de volwassenen besmet.

Voor de 700 miljoen mensen in de MOL-landen is de aids-epidemie niet alleen een gezondheidscrisis, maar ook een economische en sociale crisis, schrijven de auteurs van het rapport ‘Hoping and Coping’. De ziekte slaat vaak toe bij mensen die in de bloei van hun leven zijn en die een belangrijke bijdrage aan de economie hadden kunnen leveren.

Aids treft vooral vrouwen en jongeren, en dat wordt vooral de MOL-landen fataal. In Uganda produceren vrouwen 75 procent van het voedsel. Van alle arbeiders in de landbouwsector is 80 procent vrouw. Als aids onder vrouwen veel slachtoffers maakt, heeft dat direct gevolgen voor de voedselproductie. In landen als Burkina Faso en Togo, lopen migranten grote kans het virus op te lopen. Veel migranten werken in de mijnbouw. Landbouw en mijnbouw zijn in veel MOL-landen de twee belangrijkste sectoren voor de economie.

De VN raden de MOL-landen onder meer aan hun beleid beter af te stemmen op vrouwen en de dienstverlening aan migranten uit te breiden. In Zuid-Afrika lopen migranten die in de mijnbouw werken tweeënhalf keer zoveel kans om besmet te raken met HIV dan niet-migranten die in die sector werken.

De hoge schuldenlast maakt het de meeste MOL-landen moeilijk vluit te gaan in de strijd tegen aids. In landen als Senegal, Malawi en Sao Tomé gaat 30 procent van het overheidsgeld naar afbetaling van schulden.

De aids-epidemie heeft een rem gezet op de positieve ontwikkelingen in de armste landen. De levensverwachting, die de voorbije decennia steeg naar vijftig jaar, is door het aids-probleem in sommige landen weer gedaald tot minder dan 40 jaar.

Volgens Mark Malloch Brown, de directeur van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP), kan de verspreiding van aids niet gestopt worden zonder drastische maatregelen. De aids-epidemie moet via alle sectoren en op alle niveaus in de samenleving worden aangepakt. Om de ziekte effectief te bestrijden, zal er iets moeten veranderen aan de normen, waarden en houdingen die de epidemie voeden, zegt hij. (JS/PD)