Onvermoede geneeskracht in de botanische rijkdom van Brazilië

650.000 gezinnen erkennen zich in Brazilië als onderdeel van “traditionele volkeren”. Het gaat om oorspronkelijke inheemse volkeren, 6000 Quilombolas (gemeenschappen die afstammen van gevluchte slaven), ribeirinhos (riviervolkeren), etc. Zie het interessante kaartje met de vele verschillende volkeren hieronder:

De traditionele volkeren van de Cerrado zijn de bewaarders van dit ecosysteem van meer dan 45 miljoen jaar oud. Ze kennen ook de uitzonderlijke krachten van dit omgekeerde woud. Ik schreef al eens over de geneeskracht van de Cerrado ^(*), maar onverwachts komt er weer iemand op mijn pad: Liliane da Silva. Ze delft letterlijk de verborgen krachten van dit unieke gebied op.

Een tegenslag. Een kans.

De nieuwe gouverneur Ronaldo Caiado van de deelstaat Goiás is een “companheiro” van Jair Messias Bolsonaro. Hij behoort tot één van de rijkste families van Goiás. Ze hebben immens grote gebieden in handen. De gouverneur werpt zich ook op als messias. Onder het mom van financiële sanering van de deelstaat ontsloeg hij onlangs 5000 werknemers van de deelstaatuniversiteiten. Liliane was één van hen en is naar “da Silva” verjaagd: naar het woud.

Een ramp voor velen, maar voor haar is het een opportuniteit. Ze kan zich nu volledig wijden aan haar grote liefde: de stille geneeskracht van de Cerrado. Ze begon met een kleinschalige productie van allerlei thees, zalfjes, zepen, alle op basis van wat in de Cerrado te vinden is. Producten waar geen chemie bij te pas komt

Raizama

‘Raizama. Fitoativa natural’: zo heet haar opstartende firma. Niet toevallig ‘Raizama’, want in de wortels (raizes in’t Portugees) van de Cerradoplanten zitten onvermoede krachten. Omwille van het bizarre klimaat moeten de planten diep wortelen om te overleven. Dat geeft hen unieke kwaliteiten.

Zoals al eerder beschreven, is de Cerrado een omgekeerd woud met 2/3 aan biomassa onder de grond en 1/3 zichtbaar in het landschap. De savanne is te vergelijken met de geheimen van de oceanen. Daar is ook nog veel niet ontdekt en onderzocht. Da Silva geeft enkele voorbeelden: een plant die heilzaam is bij kanker, een andere die nierstenen verbrijzelt, etc. Ik bespaar je de exotische namen. Van de zeepjes krijg ik alvast haar laatste vinding: een gele zeep op basis van buritivruchten (de vruchten van de Mautitiuspalm).

Hopelijk krijgen Liliane en anderen de kans om in de “Silva”, de wilde natuur, de krachten op te sporen, voordat ze vernietigd worden voor monocultuur soja. Europa, China en Japan zijn veel beter af met deze rijkdom van de toekomst (een biodiverse Cerrado zonder gif) dan met de armoede van het verleden (de monocultuur van soja met veel gif).

En Brazilië? Zou het niet veel meer meerwaarde en arbeid kunnen verschaffen dan nu, als wereldschuur van sojabonen?

Doctor

Tijdens het congres van traditionele volkeren van de Cerrado zaten in de gespreksronde over Matopiba (de deelstaten Maranhão-Tocantins-Piauí-Bahia) mensen van inheemse volkeren en van Quilombolas samen met academici en activisten. Als ze samenwerken, is er iets nieuws mogelijk. Zo ook tussen Liliane en de velen, die nog de wijsheid van de Cerrado bewaard hebben. Liliane is biologe en heeft een doctoraat in moleculaire biologie behaald aan de universiteit van Leon. Ze weet dus goed wat ze doet.

Laat wetenschap en wijsheid elkaar ontmoeten en elkaar versterken. Dan wordt het een helende zalf op onze verwonde samenleving. Geneeskunde en geneeskunst omhelzen elkaar. Kracht die geneest.

^(*) In de ‘De kikker die zich niet laat koken. Klimaat in beweging’, Dabar/Luyten, 2018.