Molenbeekse moslimjongeren nemen het woord

Kort na de aanslagen in Parijs en fatale politie-interventie in Verviers valt op dat moslimjongeren veel meer (nog meer) het onderwerp zijn van de nationale berichtgeving.

Vooral hun mogelijke betrokkenheid of potentieel in de huidige terreurpraktijken houdt denkers, politici en journalisten bezig.

Ook ik ben in de ban van jongeren, maar dan om andere redenen. De vraag die me vandaag bezighoudt: hoe gaan jongeren om met deze negatieve aandacht?

Meer nog dan elders worden jongeren in Sint-Jans-Molenbeek geviseerd. In welke mate hebben ze er last van? Of schudden ze het van zich af? Kortom, hoe beleven jongeren van islamitischen huize deze woelige tijden? Om al mijn vragen te beantwoorden doe ik een beroep op mijn go-to-girl voor alle jeugd gerelateerde onderwerpen en bel ik Touria Aziz, jeugdwelzijnswerker bij De Brusselse Organisatie voor Emancipatie van Jongeren (D’Broej).

‘Niemand heeft interesse voor alle positieve initiatieven in Molenbeek.’

Aanvankelijk is Touria niet erg happig, er volgt zelfs een lange stilte wanneer ik met mijn vragen op de proppen kom. Toch wil ze navraag doen bij opvoeder Abdel die rechtstreeks met de jongeren werkt en zich ergert aan de media-aandacht die de jongeren systematisch krijgen na zulke gebeurtenissen.

‘Niemand heeft interesse voor alle positieve initiatieven in Molenbeek.’ Na enig aandringen gaan zowel Touria als Abdel akkoord me een uurtje met de jongeren te laten kletsen.

Negatieve beeldvorming

Twaalf mondige tieners staan me te woord, de jongens van Centrum West zijn namelijk niet aan hun eerste gesprek toe, Abdel organiseert elke dinsdag een debatavond voor de vijftienplussers en heeft voor de gelegenheid ook de tieners (twaalf- tot vijftienjarigen) uitgenodigd.

Hilel steekt verontwaardigd van wal: ‘Ik begrijp niet waarom er zo veralgemeend wordt, drie terreurverdachten in Verviers blijken afkomstig te zijn uit onze gemeente en dat leidt dan tot een verhoogde politieaanwezigheid. Dat is toch een overdreven reactie.’

Abdel: ‘Het is ook godgeklaagd dat het nieuws over Molenbeek steevast negatief is, terwijl er een bruisend verenigingsleven is in de gemeente en de jongeren zelf ook initiatieven voorstellen voor een betere samenleving.’

‘De vraag ‘Wat vinden jullie van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo?’ is op zich aanstootgevend.’

Hamza: ‘Daarom zijn we afgelopen weekend ook op straat gekomen, we wilden tonen dat we trots zijn op onze gemeente. Molenbeek is een fijne gemeente, de mensen zijn hier erg begaan met elkaar. Ik begrijp niet waar dit negatieve beeld vandaan komt, maar ik wil er iets aan doen.’

Op de vraag ‘Wat vinden jullie van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo?’ antwoorden ze dat de vraag op zich aanstootgevend is. Die gaat er immers van uit dat ze misschien akkoord zouden gaan met het vermoorden van 12 mensen en stelt hun menselijkheid in vraag.

Vooroordelen met verregaande gevolgen

Ook zijn ze zich pijnlijk bewust van alle vooroordelen over Molenbekenaars, ze sommen er zelf een aantal op: werkonwillig, agressief, onverschillig, asociaal, niet mobiel. Hoewel de jongeren allen nog naar school gaan, hebben ze al een eerste ervaring met de discriminatie van interimkantoren.

Ashraf: ‘De weinige studentenjobs liggen nu volledig buiten handbereik. Door de vooroordelen en de slechte reputatie van Molenbeek, mogen we een vakantiejob vergeten.’

Soufian: ‘We dragen de gevolgen van die slechte naam mee, ook wanneer we de gemeente verlaten, bijvoorbeeld om naar een betere school te gaan, keert dat zich tegen ons. Bij de minste misstap worden we de deur gewezen.’

Tweederangsonderwijs

Ashraf: ‘Er zijn hier ook buurtscholen, maar het niveau is aanzienlijk lager. Voor sommige vakken hebben we pas een leraar wanneer het schooljaar al goed en wel bezig is en die zijn vaak zijn noch inspirerend, noch bekwaam.’

Mehdi: ‘We merken soms van zulke leraren die in de loop van het schooljaar starten dat ze de leerstof niet onder de knie hebben. Het is toch een minimumvereiste dat de leraren hun vak goed kennen.’

Sociaal engagement

Wat deze jongeren verbindt, is hun sociale betrokkenheid bij de gemeente. Abdel organiseert verschillende initiatieven waaraan de Molenbeekse jeugd haar steentje bijdraagt. Zo is er het intergenerationeel project: om de drie maanden trekken de tieners van Centrum West naar rusthuis Magnolia. De jongeren werken een programma uit om de ouderlingen in de watten te leggen en hen een fijn moment te bezorgen.

Sommige initiatieven zijn net informeel en geheel persoonlijk. Hilel slaat elke donderdag zijn lunchpauze over om zwaarbeladen bezoekers van de wekelijkse markt te helpen boodschappen dragen. De roltrappen van metrohalte Graaf van Vlaanderen doen het vaak niet en dan is een volle caddie een moeilijke klus voor iemand die slecht te been is.

Hun engagement is even groot als hun verontwaardiging over de slechte naam van hun gemeente.

De militaire aanwezigheid in Molenbeek ervaren de jongeren als zeer intimiderend en vernederend, ze voelen zich onterecht geviseerd. Zelf beschouwen ze de drie “uitgeschakelde” terreurverdachten (naar verluidt afkomstig uit Molenbeek) als buitenstaanders en als uitzonderingen. Ze zien niet in waarom Molenbeek belegerd wordt. De paraderende militairen staan voor de jongeren overigens in het verlengde van de sterke politieaanwezigheid die hen geen vertrouwen inboezemt. Het contact met de politie verloopt niet altijd even vreedzaam, daarom is de zogeheten veiligheidsmaatregel voor deze jongens een regelrechte bedreiging.

Twee maten en gewichten

De jongens van Centrum West hebben een uitstekende kennis van de actualiteit. Ze wijzen op de twee maten en gewichten die de publieke opinie hanteert omtrent bijvoorbeeld het bestraffen van terreur en het verdedigen van vrijheid van meningsuiting. Staatsterreur van Israël wordt nauwelijks aangekaart, daarom waren ze ook verbolgen dat ‘de rode loper werd uitgerold’ voor de Israëlische president Netanyahu tijdens de stille optocht in Parijs.

Begaan en bewust

Vandaag zetten jongeren zich in voor de samenleving en voor hun eigen toekomst.

De gemeente Sint-Jans-Molenbeek telt een kleine 100.000 inwoners, een kwart daarvan is jonger dan achttien jaar. Een aanzienlijk deel van de 22.300 jongeren participeren aan het rijke verenigingsleven van de gemeente. Hiervoor hebben ze de keuze uit ruim tweehonderd verenigingen die diverse initiatieven organiseren met het oog op de ontplooiing en empowerment van de Molenbeekse jeugd. ‘De tijd dat jeugdwerk synoniem was voor een zaaltje met een pooltafel en een boek kaarten is voorbij’, aldus Abdel, ‘Vandaag zetten jongeren zich in voor de samenleving en voor hun eigen toekomst.’

Toch zijn deze jonge mannen niet blind voor de pijnpunten van hun gemeente. Nergens in Brussel is de jongerenwerkloosheid zo hoog als in Molenbeek waar 38% van de actieve bevolking tot 25 jaar geen job heeft. Het inkomen ligt er ook gemiddeld 40% lager dan in het gewest.

De jongeren winden er geen doekjes om, op twee na zijn ze allen van plan uit Molenbeek weg te trekken. Jawad, een achttienjarige opvoeder vat het nuchter samen: ‘we kunnen moeilijk aan onze toekomst bouwen in een gemeente die je met zo veel vooroordelen opzadelt.’

Andere jongeren vallen hem meteen bij: ‘zodra je de postcode 1080 vermeldt op je C.V. word je benadeeld, dat wil ik mijn eigen kinderen besparen,’ zegt Hilel.

#Ikben1080

‘Hoewel Molenbeek voor verschillende uitdagingen staat, zoeken bewoners elke dag opnieuw oplossingen om beter samen te leven.’

Deze jongeren en hun begeleiders weten dat er uitdagingen zijn en ontkennen niet dat er delinquentie en/of overlast is, maar zeggen dat Molenbeek een no-go-zone of een broeihaard voor extremisme is, is voor hen een brug te ver.

Daarom namen ze deel aan de menselijke keten op 31 januari jongstleden. Geïnspireerd door de #jesuischarlie campagne doopten ze deze symbolische actie ‘ik ben 1080’.

‘We willen ze tonen dat het fijn leven is in Molenbeek en hoewel de gemeente voor verschillende uitdagingen staat, bewoners elke dag opnieuw oplossingen zoeken om beter samen te leven’ stelt Touria Aziz.