Beter management van riviersediment is cruciaal voor toekomst van delta’s wereldwijd

Zinkende rivierdelta’s wereldwijd dwingen tot moeilijke keuzes

© Adobe Stock

Om te voorkomen dat vruchtbare rivierdelta’s wereldwijd “verdrinken”, zullen moeilijke keuzes gemaakt moeten worden tussen energieopwekking, landbouw en natuurbehoud, zeggen onderzoekers Frances Eleanor Dunn en Stephen Darby.

De rivierdelta’s in de wereld zijn goed voor minder dan 0,5 procent van het wereldwijde landoppervlak. Er wonen echter honderden miljoenen mensen. Die leven vaak in snelgroeiende grote steden zoals Calcutta in de Gangesdelta, Bangkok in de Chao Phraya-delta of Sjanghai, een van de tientallen grote steden in de delta van de Yangtze.

Met vruchtbare bodems en eenvoudige toegang tot de kust zijn delta’s belangrijke hotspots voor voedselproductie. De Mekongdelta in Vietnam alleen al is goed voor 20 procent van alle rijst in de wereld. Delta’s hebben ook unieke ecosystemen, zoals de Sundarbans in Bangladesh en India, het grootste mangrovebos ter wereld.

Veel delta’s in de wereld verkeren echter in een existentiële crisis. De zeespiegel stijgt als gevolg van de klimaatverandering, terwijl delta’s zelfs zinken. Dit bij elkaar betekent dat het relatieve zeespiegelniveau extra snel stijgt.

Sediment

Delta’s worden opgebouwd uit sedimenten die stroomafwaarts worden getransporteerd door rivierwater en uiteindelijk worden afgezet bij de monding van de rivier. Sedimenten verdichten onder hun eigen gewicht, met als gevolg dat delta’s op natuurlijke wijze zinken. Als dit proces ongestoord zijn gang gaat, compenseert nieuw sediment de verzakking en helpt het de delta boven zeeniveau te houden.

De zeespiegel stijgt als gevolg van de klimaatverandering, terwijl delta’s zelfs zinken.

Delta’s dalen momenteel echter veel sneller dan ze onder natuurlijke omstandigheden zouden doen. Dat komt doordat grondwater wordt opgepompt om gewassen te irrigeren en snelgroeiende steden van water te voorzien.

Onder deze omstandigheden kan alleen de voortdurende afzetting van sediment de delta’s behoeden voor “verdrinking”. We hebben daarom onderzocht of riviersedimenten beïnvloed worden door toekomstige klimaatveranderingen.

Ganges en Mekong

Om veranderingen in de aanvoer van sediment in bijna vijftig grote delta’s wereldwijd in kaart te brengen, gebruikten we een computermodel. Zo werd de impact gemeten onder diverse scenario’s, inclusief veranderingen in het milieu, klimaatverandering, bevolkingsgroei, toenemende welvaart en de bouw van dammen. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environmental Research Letters.

We concludeerden dat de meeste delta’s in de wereld tegen het einde van de eeuw minder sediment aangevoerd krijgen, los van veranderingen in het milieu. Gemiddeld verwachten we een afname van 38 procent. Dit wijst erop dat in veel delta’s – die nu al onder druk staan – een tekort aan sediment zal ontstaan. Dat vergroot het risico op een relatief hoger zeespiegelniveau.

De grootste afname doet zich voor in grote Aziatische delta’s zoals die van de Ganges (81 procent minder sediment) en de Mekong (77 procent). Dit is zorgwekkend, omdat deze delta’s behoren tot de grootste en meest dichtbevolkte ter wereld.

Dammen

We constateerden dat klimaatverandering in het algemeen leidt tot een kleine toename van de sedimentstroom. Dit komt onder meer doordat hogere temperaturen leiden tot meer neerslag, waardoor er meer bodemmateriaal in de rivieren spoelt.

Maar in veel delta’s wordt deze bescheiden toename tenietgedaan door dammen (die riviersediment tegenhouden) en verbeterde manieren om bodemmateriaal vast te houden als landen welvarender worden. De Aswandam in de Nijl in Egypte of de Hooverdam in de rivier Colorado in de VS behoren tot de dammen die nu al het vervoer van sediment stroomafwaarts blokkeren.

Beter management

Beter management van riviersediment is van vitaal belang voor de toekomst van de delta’s wereldwijd. Internationale samenwerking is essentieel in delta’s zoals die van de Mekong en Ganges, die water aangevoerd krijgen uit verschillende landen.

Beter management van riviersediment is van vitaal belang voor de toekomst van de delta’s wereldwijd.

Wat dammen betreft zijn omvangrijke risicoanalyses nodig die de consequenties voor de regio’s stroomafwaarts in kaart brengen. Op die manier kunnen plannen veranderd of geschrapt worden. Voor dammen die in de komende decennia gebouwd worden, moet het ontwerp transport van sediment stroomafwaarts mogelijk maken.

Moeilijke keuzes

Voor autoriteiten in de delta’s, die te maken hebben met deze sedimentafname, zijn nieuwe benaderingen nodig om sedimentstromen beter te beheersen. Waterkeringen hebben tot gevolg dat minder sediment de monding bereikt en moeten mogelijk aangepast worden, wat momenteel onderzocht wordt in de Gangesdelta. Het verwijderen van zand uit rivieren voor de productie van bouwmaterialen, wat in veel delta’s in de wereld op grote schaal gebeurt, moet beter gemanaged worden.

Er zullen moeilijke beslissingen moeten worden genomen over ontwikkelingsprioriteiten tussen landen stroomopwaarts van de delta’s en de landen waar de delta’s zich bevinden. En er zullen keuzes gemaakt moeten worden tussen waterkracht, landbouw en behoud van delta’s.

Bron: The Conversation

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.