Wegen in Latijns-Amerika staan op instorten

De logistieke kosten zijn in Latijns-Amerika tot vier keer hoger dan in OESO-landen, de 34 grootste economieën ter wereld.

Infrastructuurbeleid blijft vaak onzichtbaar op de politieke agenda in Latijns-Amerika, zegt Gabriel Pérez van de Latijns-Amerikaanse Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben (Cepal). Dat komt doordat ‘overheden sterk gecompartimenteerd zijn, met ministeries die vaak niet met elkaar praten.’

Duurdere export

De wegen in deze regio moeten al sinds de koloniale tijd vooral de snelle export van natuurlijke hulpbronnen mogelijk maken, in toegevoegde waarde is nooit geïnvesteerd. In de jaren zestig kwam 90 procent van de export in Zuid-Amerika uit landbouw, mijnbouw en oliewinning. Vandaag blijven die de buitenlandse handel domineren, samen met andere basisproducten.

De helft van de invoerkost van een landbouwproduct in Centraal-Amerika heeft te maken met problemen van faciliteren, grensoverschrijding en infrastructuur.

Maar de infrastructuur is de achilleshiel. José Joaquín Jara, directeur van het Chileense Studiecentrum voor Koper en Mijnbouw (Cesco), waarschuwt dat ‘de private ontginning van natuurlijke hulpbronnen minder concurrentieel wordt, door de hogere kosten, grotere investeringen en kleinere opbrengsten. Daarom moet je evalueren hoe je deze projecten aantrekkelijker kunt maken. Zo worden infrastructuur, transport en logistiek bijzonder relevant.’

Ook de import wordt duurder. Uit een studie van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank, de Wereldbank en de Cepal blijkt bijvoorbeeld dat de helft van de invoerkost van een landbouwproduct in Centraal-Amerika te maken heeft met problemen van faciliteren, grensoverschrijding en infrastructuur.

Nieuwe ketens

In een studie die de Cepal dit jaar presenteerde, stelt deze VN-instantie dat de regio dringend haar logistiek moet verbeteren met het oog op nieuwe productieketens en export met toegevoegde waarde. “Zonder een logistieke integratie is er geen productieve integratie in de regio mogelijk”, besluit de studie.

Het wegwerken van het infrastructuurprobleem zou Latijns-Amerika het equivalent van 6,5 procent van het bruto regionaal product kosten. Maar door de infrastructuur van buurlanden aan elkaar te koppelen zou de investering al aanzienlijk kleiner worden, zegt Pérez.

Meer via spoor en water

Vandaag gebeurt het internationaal transport in Latijns-Amerika vooral via autowegen. De Cepal pleit voor meer transport via spoor- en waterwegen.

‘De vrachtwagen speelt een fundamentele rol in de moderne logistiek, maar hij is alleen maar efficiënt voor bepaalde afstanden en voor bepaalde soorten vracht’, zegt Pérez. ‘De combinatie van verschillende vervoerswijzen, die we co-modaliteit noemen, is van fundamenteel belang om het vervoer duurzamer te maken.’

De eerste proefprojecten staan al in de steigers. In Costa Rica ontwikkelt men een landbouwketen, in Peru een mijnbouwketen, in Paraguay een sojaketen.

Sociale conflicten

Lucio Cuenca, directeur van het Latijns-Amerikaanse Observatorium voor Milieuconflicten, heeft bedenkingen bij de Cepal-ambitie. Ze wil alleen maar ‘de huidige integratielogica uitbreiden en consolideren en die is gericht op de ontginning van grondstoffen voor de internationale markt.’

Dat is de bron van ‘een groot aantal sociale conflicten in Latijns-Amerika omdat deze projecten worden uitgevoerd zonder de participatie of toestemming van de mensen die er de gevolgen van ondervinden.’