Waarom hebben 24 landen de conventie om geweld tegen vrouwen te stoppen nog niet geratificeerd?

De Conventie van Istanbul is een cruciaal verdrag om geweld tegen vrouwen te stoppen. Toch hebben 24 van de deelnemende landen ze na drie jaar nog steeds niet geratificeerd. 

Tijana Bosnjakov (CC0)

 

Eén op drie vrouwen in de EU was ooit slachtoffer van fysiek of seksueel geweld. Eén op drie vrouwen werd ooit psychologisch mishandeld door een partner. Eén op twintig vrouwen is ooit verkracht.

Dit zijn cijfers van de Europese Unie. Geweld tegen vrouwen is alomtegenwoordig maar vaak onzichtbaar. De EU heeft 2017 uitgeroepen tot een jaar van acties om geweld tegen vrouwen te stoppen. Er is nog veel werk voor de boeg dus. Een goede stap zou zijn dat alle lidstaten de Conventie van Istanbul ratificeren

Tekenen en ratificeren

Het verdrag verplicht landen een beleid aan te nemen ter preventie en bestrijding van geweld tegen vrouwen, bijvoorbeeld door online seksuele intimidatie strafbaar te maken. Het zorgt ervoor dat verkrachting in al zijn vormen wordt aangepakt. Het beschrijft protocollen voor artsen en ziekenhuizen bij partnergeweld. Het voorziet in 24/7 crisiscentra voor slachtoffers van partnergeweld en verkrachting.

Het omvat een breed spectrum aan maatregelen en de Conventie is wettelijk bindend. Dat maakt het een zeer effectief instrument om de problematiek te bestrijden. 

De Conventie van Istanbul is een initiatief van de Raad van Europa. Dat is een club van 47 landen – Het is dus geen EU-orgaan – dat respect voor mensenrechten en universele waarden wereldwijd wil uitdragen in nationaal en internationaal recht.     

Door de Conventie te ratificeren gaan deelnemende landen het engagement aan gendergelijkheid in hun wetgeving te garanderen, en om geweld tegen vrouwen in al zijn vormen te criminaliseren én te vervolgen: stalking, seksuele intimidatie, seksueel geweld, huiselijk geweld (fysiek en psychologisch), gedwongen huwelijken, genitale verminking,…

Het omvat een breed spectrum aan maatregelen en de Conventie is wettelijk bindend. Dat maakt het een zeer effectief instrument om de problematiek te bestrijden. Maar daarvoor moet een land het document wel bekrachtigen.

Er zijn 24 landen die de Conventie wel getekend hebben, maar het al drie jaar nalaten van het te ratificeren. Dat betekent dat ze hun wetgeving dus nog niet aangepast hebben aan de Conventie van Istanbul.

Goede wil en terughoudendheid

Onder de landen die het verdrag niet geratificeerd hebben zijn er enkele die beweren vrouwenrechten en genderneutraliteit hoog in het vaandel te dragen, bijvoorbeeld Duitsland, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Vanwaar komt hun terughoudendheid?

‘Bij verschillende landen is er wel goede wil, maar moeten er eerst nog legislatieve hindernissen genomen worden’, zegt Panos Kakaviatos, woordvoerder bij de Raad van Europa. ‘Duitsland en het VK zijn heel dicht bij bekrachtiging. Ze hebben beide enkele wetten aangepast om aan de Conventie te kunnen voldoen.’

De Russische wetgeving gaat eerder de verkeerde richting uit: ‘Zij hebben eerder dit jaar een amendement doorgevoerd dat huiselijk geweld decriminaliseert.’ 

In Duitse wetgeving was verkrachting niet zo ruim gedefinieerd als in de Conventie. Voor het VK was het moeilijk om Britten die in het buitenland een misdaad plegen te vervolgen. Beide zaken zijn nu aangepast. de landen zouden zeker nog dit jaar tot ratificatie overgaan. ‘In landen met een tweekamerstelsel duren zo’n zaken altijd wat langer’, volgens Kakaviatos.

Zwitserland heeft het belang van de Conventie als meermaals onderschreven. Daar hebben de kantons echter veel bevoegdheden, en het verdrag moet door elk kanton goedgekeurd worden. Dat is nu bijna gebeurd.

Er zijn ook landen die zich minder bereid tonen om hun wetgeving vrouwvriendelijker te maken. Rusland bijvoorbeeld, is lid van de Raad van Europa maar het land heeft de Istanbul-Conventie zelfs niet getekend.

De Russische wetgeving gaat eerder de verkeerde richting uit: ‘Zij hebben eerder dit jaar een amendement doorgevoerd dat huiselijk geweld decriminaliseert’ legt Kakaviatos uit. ‘We hopen dat andere landen hun voorbeeld niet volgen.’

Pasquale Paolo Cardo (CC BY 2.0)

Russische vrouwen genieten nog niet meteen de bescherming van de conventie

Sinds februari is ‘matig’ geweld binnen de familie er louter een administratieve overtreding. Overtreders komen ervan af met een boete. Dat terwijl in Rusland 80 procent van gewelddadige misdaden tegen vrouwen gevallen zijn van partnergeweld, volgens de cijfers van de VN-vrouwenorganisatie. Van de 47 lidstaten hebben enkel Rusland, Armenië en Azerbeidzjan het verdrag niet getekend.

Opvolging moet verzekerd worden

‘Het is trouwens niet omdat een land het verdrag getekend en geratificeerd heeft dat het automatisch een gidsland is op vlak van vrouwenrechten’, legt Kakaviatos uit. ‘Turkije was bijvoorbeeld het eerste land om te tekenen, en het verdrag is genoemd naar zijn hoofdstad. Huiselijk geweld is er een groot probleem.’

‘Huiselijk geweld blijft een groot probleem in Turkije.’

Volgens cijfers van de VN-vrouwenorganisatie zijn bijna 40% van de Turkse vrouwen ooit in hun leven fysiek of seksueel aangevallen door hun partner. In november vorig jaar probeerde de Turkse regering een wet door het parlement te krijgen dat de straf van verkrachters opschort als ze met het slachtoffer trouwen. De wet werd uiteindelijk niet gestemd door massaal protest van de bevolking.

In Polen, dat het verdrag ook getekend en geratificeerd heeft, is de invloedrijke katholieke Kerk tegen het idee dat gender niet louter biologisch bepaald is. De Conventie van Istanbul beschrijft de term ‘gender’ als een sociaal-geconstrueerde rol.

Ons land bewijst ook dat opvolging belangrijk is. België ratificeerde de Conventie vorig jaar. Het werd door de overheid bestempeld als een prioriteit voor politie en gerecht. Maar uit cijfers van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie blijkt dat 70% van alle gerapporteerde incidenten van huishoudelijk geweld niet tot vervolging hebben geleid, en dat de maatregelen het aantal recidivisten niet hebben verminderd.

‘De Conventie in de wetgeving opnemen is één ding, de werking in de praktijk een ander’, legt Kakaviatos uit. ‘Daarom hebben we het monitoringmechanisme GREVIO (Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence).’ Dat orgaan controleert de landen op de naleving van het verdrag en publiceert evaluatierapporten.

‘De Conventie van Istanbul is trouwens niet enkel voor vrouwen.’, gaat hij verder. ‘Dat wordt ons soms verweten door tegenstanders. De wetsbepalingen kunnen evengoed toegepast worden op mannelijke slachtoffers van huiselijk geweld.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Schrijft over klimaat, conflict en geopolitiek

    Willem schrijft over klimaatopwarming, conflicten en geopolitiek. Geografisch volgt hij voornamelijk, maar niet uitsluitend, Afrika en het Midden-Oosten.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.