‘Universele toegang tot gezondheidszorg faalt in Europa’

Wie aan de rand van de samenleving leeft, vindt steeds moeilijker toegang tot gezondheidszorg in Europa. In 2016 klopten 43.286 mensen aan bij Dokters van de Wereld als laatste redmiddel, omdat ze geen toegang kregen tot de reguliere gezondheidszorg. ‘Het Europese besparingsbeleid brengt de volksgezondheid in gevaar.’

Dokters Van de Wereld

Alle Europese lidstaten erkennen het recht op zorg als basisrecht. Toch vallen binnen Europa heel wat mensen buiten het vangnet. In een onthutsend rapport werpt Dokters van de Wereld een licht op wie buiten het Europese gezondheidsbeleid valt.

In 2016 behandelde Dokters van de Wereld 43 286 mensen in 14 Europese landen. De ngo verleent hulp aan kwetsbare groepen die uitgesloten worden van de reguliere gezondheidszorg. De hulporganisatie is daarmee vaak het laatste redmiddel voor wie op een muur botst bij officiële zorginstanties. ‘Elk van onze patiënten leeft in een precaire situatie’, zegt directeur Pierre Verbeeren. ‘Op het moment dat mensen bij ons aankloppen kampen ze vaak met ernstige en soms zelfs levensbedreigende aandoeningen.’

Europese zorgbeleid faalt 43.286 keer

43 286 mensen vonden in 2016 geen toegang tot de Europese gezondheidszorg. Dat betekent dat het Europese zorgbeleid 43 286 keer gefaald heeft. ‘We denken vaak dat we in Europa een bijna universele toegang tot zorg kunnen garanderen’, stellen onderzoekers Anna Miller en W. Aldridge, die meewerkten aan het rapport. ‘Dat klopt niet. De helft van de ondervraagden geeft aan helemaal geen toegang te hebben tot gezondheidszorg. En een op vijf kan enkel bij een noodgeval op medische hulp rekenen.’

Bijna een kwart van de patiënten van Dokters van de Wereld zijn minderjarig.

De overgrote meerderheid van de patiënten die een beroep doen op Dokters van de Wereld leeft in de marge van de maatschappij, in omstandigheden die funest zijn voor hun gezondheid, welbevinden en toegang tot zorg. Velen van hen leven onder de armoedegrens (89%), zijn dakloos (11,9%) of leven in kampen of sloppenwijken (2,1%). Bijna een kwart van de patiënten zijn minderjarig.

Vier op vijf ondervraagden zijn mensen op de vlucht, die van buiten Europa komen. Zij vinden het moeilijkst aansluiting bij de Europese gezondheidszorg. Ze leven onder een gigantische emotionele druk. Van de patiënten die kinderen hebben leeft 61% gescheiden van hun kinderen.

Daar komt bij dat een groot deel van de patiënten geen sociaal netwerk heeft om op terug te vallen. Meer dan een derde van hen geeft aan niemand te hebben op wie ze altijd kunnen rekenen om hen te helpen als dat nodig is.

Dokters Van de Wereld

Wrange menselijke realiteit

Achter deze cijfers gaat een wrange menselijke realiteit schuil. Jonge moeders die sterven in het kraambed omdat ze geen medische hulp kregen tijdens hun zwangerschap, kinderen die niet meer naar school gaan omdat hun familie geen geld meer heeft door gezondheidsuitgaven … Het zijn verhalen die je niet meteen in het solidaire Europa plaatst.

Nancy (30) vluchtte uit Kameroen. In Libië werd ze verkracht door een soldaat. Het trauma blijft haar achtervolgen.

Nancy (30) “is” een van die verhalen. Ze vluchtte uit Kameroen. In Libië werd ze verkracht door een soldaat. Het trauma blijft haar achtervolgen. ‘Ik ben doodsbang. Ik zie hem de hele tijd voor mij. Overal.’ Uiteindelijk kwam Nancy in Frankrijk terecht. Daar gaven dokters haar een ijskoude diagnose: Nancy is seropositief. ‘Dat kan niet. Ik kan geen HIV hebben. Als ik ziek ben, waarom voel ik mij dan goed? Waarom kan je het niet zien? Waarom wist ik er niets van op voorhand?’

Ioana leeft in de straten van Boekarest sinds ze 12 was. Ze is drugsverslaafd. In 2016 raakte ze zwanger. In Roemenië hebben zwangere vrouwen recht op gratis medische verzekering. ‘Na twee maanden ging ik naar het ziekenhuis, maar ze wilden mij niet zien. Ik legde uit dat ik zwanger was en dat ik wilde weten of alles in orde was met de baby. Ik zei hen ook dat ik wist dat ik het recht had om gezien te worden, maar ze bleven weigeren.’

Mensen op de vlucht hebben geen toegang tot zorg

Vier op vijf mensen die buiten het Europese zorgvangnet vallen zijn mensen op de vlucht. Onder hen ook Hakeem. Hij vluchtte met zijn familie uit Afghanistan. Na drie dagen van extreem geweld kwamen twee van zijn kinderen om. Zijn vrouw en drie van zijn kinderen vluchtten naar Griekenland, terwijl Hakeem met zijn gehandicapte zoon achterbleef in Turkije.

‘De ambitie om het recht op gezondheidszorg te respecteren ontbreekt, zowel op nationaal als op Europees niveau.’

‘We kwamen aan in Lesbos in november 2015. Het ging niet goed met ons. Mijn zoon is gehandicapt, hij heeft een stoma en heeft insuline-injecties nodig. Ik heb serieuze hartproblemen. We bleven een maand in het kamp op het eiland. De omstandigheden waren extreem moeilijk. Het was koud, we hadden geen eten en we wisten niet wanneer we naar Athene zouden kunnen doorreizen.

Verhalen als deze zijn volgens het rapport rechtstreeks gelinkt aan het Europese besparingsbeleid in de gezondheidszorg. Zij brengen de toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in gevaar. ‘Deze maatregelen tonen het gebrek aan politieke wil om een universele zorg te verzekeren. De ambitie om het recht op gezondheidszorg te respecteren ontbreekt, zowel op nationaal als op Europees niveau.’

Dokters Van de Wereld

Gezondheidszorg als politiek wapen.

Nog zorgwekkender is dat verschillende Europese landen een beperkte toegang tot gezondheidszorg openlijk gebruiken als een instrument om migratie tegen te houden. In 2015 legden vijf Europese landen hulporganisaties op om illegale migranten te rapporteren aan de autoriteiten. Het idee achter deze maatregelen is dat illegale migranten makkelijk kunnen worden opgespoord via gezondheidszorg en zo opgepakt en teruggestuurd kunnen worden.

‘Nu Europa haar zestigste verjaardag viert, vervult het zijn belofte van een solidair continent allesbehalve.’

Dokters van de Wereld noemt deze maatregelen een zeer zorgwekkende evolutie en pleit voor een gelijkwaardige toegang tot gezondheidszorg, los van de legale status of economische middelen die iemand heeft.

‘Gezondheidszorg is een mensenrecht, geen politiek wapen’, stelt Verbeen. ‘Op dit moment, net nu Europa haar zestigste verjaardag viert, vervult het zijn belofte van een solidair continent allesbehalve. Er wordt gesproken over een vluchtelingencrisis. Maar als er al een crisis is, is dat er een van solidariteit.’

In 2016 ging de universele toegang tot gezondheidszorg in heel Europa achteruit, zeker voor mensen in kwetsbare omstandigheden.

Gezondheidsbeleid vol barsten, spleten en kieren

In Ierland kwam de regering terug op haar belofte voor universele gezondheidszorg omdat het te duur zou zijn. In 2012 zette Spanje zijn beleid van universele toegang stop ondanks heftig protest. En dit jaar volgden het Verenigd Koninkrijk en Duitsland door maatregelen in te voeren die ervoor moeten zorgen dat illegale migranten sneller gerapporteerd worden aan het Immigration Office als ze medische hulp zoeken.

‘Willen we dat onze medemensen sterven omdat ze arm zijn?’

Voor Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie is het nochtans duidelijk. ‘Universele toegang tot gezondheidszorg is in essentie een ethische kwestie. Willen we dat onze medemensen sterven omdat ze arm zijn? Willen we dat mensen in de armoede belanden door torenhoge uitgaven aan gezondheidszorg omdat ze geen financiële bescherming hebben? Betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg is een politieke keuze. Elk land en elke nationale regering heeft de verantwoordelijkheid om dat waar te maken.’

Het Europese gezondheidsbeleid zit vol barsten, spleten en kieren. Het is schrijnend dat daar anno 2017 mensen in blijven verdwijnen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.