Klimaatopwarming bemoeilijkt strijd tegen hiv in Azië

Extreem weer, de stijgende zeespiegel en milieuvervuiling maken dat hiv in de Aziatisch-Pacifische regio moeilijker valt in te dijken. ‘We weten dat de klimaatverandering de menselijke gezondheid beïnvloedt.’

De waarschuwing valt samen met ongeziene hittegolven, op een planeet die volgens de Verenigde Naties (VN) al met 1,1 graden Celsius is opgewarmd sinds het pre-industriële tijdperk.

‘De grootste slachtoffers van de klimaatverandering zijn ook het meest vatbaar voor overdraagbare ziekten.’

‘De grootste slachtoffers van de klimaatverandering zijn ook het meest vatbaar voor overdraagbare ziekten’, aldus Kiyohiko Izumi. Hij werkt in het regionale kantoor van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in het westelijke gebied aan de Stille Oceaan en stuurt het team aan dat werkt rond hiv, virale hepatitis en seksueel overdraagbare aandoeningen.

Izumi sprak vorige week tijdens een bijeenkomst over de impact van de klimaatverandering op de strijd tegen hiv in de regio Azië-Pacific. Dit event werd georganiseerd door de WHO tijdens de twaalfde ‘International AIDS Society Conference on HIV Science’ in het Australische Brisbane.

‘Klimaatverandering en rampen die daarmee te maken hebben, kunnen alle aspecten van hiv beïnvloeden, wat vooral leidt tot een verhoogde kwetsbaarheid voor hiv en een verminderd vermogen om ermee om te gaan’, zei Izumi.

Hotspot Filippijnen

Terwijl het aantal hiv-besmettingen in het algemeen daalt, gaat het in sommige landen de verkeerde kant uit. Zo is het aantal nieuwe hiv-infecties in de Filippijnen tussen 2001 en 2021 meer dan verdrievoudigd.

‘Het valt op dat de Filippijnen niet alleen een hotspot zijn voor hiv en aids, maar ook voor klimaat’, stelt Renzo Guinto, docent globale volksgezondheid en directeur van het programma voor planetaire en mondiale gezondheid aan het St. Luke’s Medical Center College of Medicine in de Filippijnen. ‘We weten dat klimaatverandering de menselijke gezondheid op veel verschillende manieren beïnvloedt.’

In 2022 publiceerde zijn team een studie over de verbanden tussen klimaatverandering en hiv/aids. ‘Extreme weersomstandigheden beïnvloeden de voedselzekerheid en leiden tot gedwongen migratie of verplaatsing van bevolkingsgroepen. Ze verstoren ook de gezondheidszorg’, meent Guinto, lid van het expertenpanel van de Filipijnse klimaatcommissie.

‘Deze drie factoren - voedsel, mobiliteit en gezondheidszorg - kunnen heel wat indirecte gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor mensen met hiv/aids, wat uiteindelijk impact kan hebben op hun algehele gezondheid.’

‘Er is nog geen bewijs dat hiv zelf een klimaatgevoelige infectieziekte is. Maar er zijn veel andere klimaatgevoelige infectieziekten zoals malaria, zika en chikungunya die een wisselwerking kunnen hebben met hiv/aids’, voegt hij eraan toe.

Schimmelinfecties

Stijgende temperaturen en andere klimaateffecten kunnen ook leiden tot een toename van sommige invasieve schimmelziekten. ‘Schimmelinfecties en hiv-schimmelinfecties zijn een belangrijke oorzaak van ziekte, ziekenhuisopname en overlijden bij mensen met een vergevorderde hiv-ziekte’, zegt Nathan Ford, wetenschappelijk medewerker bij de WHO.

‘Er is nood aan een geïntegreerde aanpak die ons helpt de effecten van de opwarming van de aarde op de verspreiding van soorten die als tussengastheer kunnen dienen, met name vleermuizen en vogels, voor schimmels bij mensen te begrijpen’, aldus Ford.

Hij verwijst hiermee naar de WHO-richtlijnen om met hiv-gerelateerde schimmelinfecties, waaronder talaromycose, om te gaan. ‘Talaromycose is de belangrijkste oorzaak van hiv-gerelateerde sterfgevallen in China, Thailand en Vietnam, waarbij het aantal gevallen in de regenmaanden in die landen met wel 73 procent toeneemt en het aantal ziekenhuisopnames ook sterk verband houdt met vochtigheid.’

Terwijl hiv-onderzoek zich voornamelijk heeft gericht op preventie, behandeling, sociale aanvaarding en de ontwikkeling van vaccins, benadrukken experts de nood aan investeringen in onderzoek om de directe link tussen klimaatverandering en hiv te onderzoeken.

Megasteden

Sindhu Ravishankar, vicepresident van het Fast-Track Cities Institute van de Association of Providers of AIDS Care in Washington DC, zegt dat de snelle verstedelijking die wordt verwacht voor de regio’s Azië-Pacific en Afrika ten zuiden de Sahara tot nieuwe megasteden zal leiden en onderdak zal bieden aan een groot aantal kwetsbare bevolkingsgroepen.

Deze verstedelijking kan grotere ongelijkheid tot gevolg hebben, die vooral gezinnen met lage inkomens zal treffen. Daarbij kan voedselonzekerheid gelinkt aan hiv leiden tot druggebruik en slechte geestelijke gezondheid, aldus Ravishankar. Migratie van het platteland naar de stad draagt ook bij aan andere en grotere seksuele netwerken, met een toename van de overdracht tot gevolg, concludeert ze.

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner SciDev.