Kerken schieten als paddenstoelen uit de grond in Cuba

In de Cubaanse hoofdstad versnellen gezinnen de pas om op tijd te komen voor de zondagsviering van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Ondanks de warmte dragen de mannen hemd en das, de vrouwen rok en bloes met mouwen.

‘Onze kerk is nog jong in Cuba, maar sinds 18 juni zijn we een district, wat betekent dat we groeien’, zegt Luis Wilberto Tito, voorzitter van deze afdeling van de mormoonse kerk.

Beetje bij beetje vullen mensen van alle leeftijden en kleuren de kapel die de oecumenische Raad van Kerken van Cuba hen ter beschikking stelt.

Religieuze diversiteit

De eerste Cubaanse bekeringen tot het mormoonse geloof, een christelijke religie, dateren van 1998. Er zijn nu twee mormoonse districten in Cuba, samen goed voor 140 gelovigen.

‘De religieuze diversiteit bewijst dat het Cubaanse volk God wil kennen en dichter bij hem wil komen’

‘We zullen altijd een minderheid blijven maar we zouden nog kunnen groeien in de provincies Holguín en Camagüey’, zegt Tito.

Het illustreert de groeiende religieuze diversiteit in Cuba. Jarenlang, sinds Fidel Castro in 1959 de macht overnam, was Cuba officieel een atheïstische staat. In 1992 veranderde de grondwet: Cuba werd een seculiere staat, met fundamentele waarborgen voor de vrijheid van eredienst.

‘Er zijn nu veel verschillende kerken in het land en met alle hebben we uitstekende relaties’, zegt Tito. ‘De diversiteit bewijst dat het Cubaanse volk God wil kennen en dichter bij hem wil komen.’

Meer dan 600 kerken

In het Register van Verenigingen van het ministerie van Justitie groeien de religieuze verenigingen sinds 2013 het snelst. Het zijn er al meer dan zeshonderd. Ruim 500 spiritistische kerken, 55 evangelische en protestantse, zes joodse, vier Yoruba, een islamitische en een boeddhistische.

Volgens gegevens van de katholieke kerk is 60 procent van de 11 miljoen Cubanen gedoopt, maar gaat slechts 2 procent naar de zondagsmis.

De registratieprocedure is complex. Voor de mormoonse afdelingen is ze nog niet afgerond. Intussen kunnen beginnende kerken ondersteuning krijgen van de Raad van Kerken.

‘Het religieuze panorama ziet er steeds complexer uit, met nieuwe bewegingen en een fragmentarisering van de oude, zowel in de steden als op het platteland’, zegt Enrique López Oliva, expert religieuze geschiedenis.

Cijfers over religiositeit bij de Cubaanse bevolking zijn schaars. Volgens gegevens van de katholieke kerk is 60 procent van de 11 miljoen Cubanen gedoopt, maar gaat slechts 2 procent naar de zondagsmis.

De protestanten zijn naar schatting met een miljoen. Van de Afro-Cubaanse religies zijn geen cijfers bekend, maar volgens sommige experts zouden ze meer aanhangers tellen dan de katholieke gemeenschap. Sommige van die Afro-Cubaanse religies eisen trouwens een katholiek doopsel.

Offensief van evangelische groepen

‘Er is een groot offensief van evangelische groepen’, zegt López Oliva. ‘Je hoort ook dat het aantal islamitische en joodse gelovigen sneller toeneemt dan het aantal christelijke, ook bij mensen zonder familiale voorgeschiedenis. Veel mensen wonen de Maya-rituelen bij die de ambassade van Guatemala organiseert.’

Volgens López Oliva is de religieuze diversiteit ‘een antwoord op de huidige crisis in de Cubaanse samenleving. Veel mensen zijn onzeker over de toekomst en zoeken wanhopig een houvast.’ Hij ziet veel gedesoriënteerde jongeren.