Indiase rijstvariant veelbelovend voor diabetici

Joha-rijst uit India blijkt de bloedsuikerspiegel niet te verhogen, zo ontdekten Indiase onderzoekers. Dat is goed nieuws voor diabetici en mensen met een verhoogd risico lopen op de ziekte. Rijst is in veel landen een hoofdbestanddeel op het menu.

Joha-rijst, de geurige rijstsoort uit het noordoosten van India voorkomt niet alleen diabetes type 2 maar is ook rijk aan onverzadigde vetzuren. Die zijn dan weer nodig om hartaandoeningen te voorkomen, weten artsen.

Volgens de Internationale Diabetes-Federatie is suikerziekte wereldwijd een gezondheidsprobleem. In 2021 waren er naar schatting 537 miljoen volwassenen in de leeftijd van 20 tot 79 jaar met een diagnose van diabetes. Naar verwachting zal dat cijfer nog stijgen tot 783 miljoen in 2045.

Diabetes type 2 komt steeds vaker voor, terwijl de ziekte wel omkeerbaar is door veranderingen in levensstijl en dieet, zoals bijvoorbeeld het matigen van de consumptie van witte rijst. Rijst is in veel landen een hoofdbestanddeel op het dagelijkse menu, maar het kan de bloedsuikerspiegel beïnvloeden en dus het risico op diabetes verhogen.

Joha-rijst is een kortkorrelige wintervariëteit die bekend staat om zijn unieke aroma en smaak. De gezondheidsvoordelen van de variëteit trokken de aandacht van onderzoekers van het Indiase Institute of Advanced Study in Science and Technology (IASST) vanwege de algemene overtuiging dat mensen die deze rijst regelmatig consumeren gespaard blijven van diabetes en hart- en vaatziekten.

‘Dergelijke beweringen over nutritionele eigenschappen vereisten wetenschappelijke validatie’, zegt onderzoeksleider Rajlakshmi Devi. ‘Dat is hoe we de laboratoriumstudies zijn begonnen.’

Onverzadigde vetzuren

Onderzoeken in het labo van het IASST legden de aanwezigheid van twee onverzadigde vetzuren bloot: linolzuur (omega-6) en linoleenzuur (omega-3). Deze zijn belangrijk voor de gezondheid van de mens en moeten via voeding worden opgenomen omdat ze niet van nature door het lichaam worden geproduceerd, legt Devi uit.

Joha-rijst bleek ook effectief te zijn bij het verlagen van de glucosespiegel en het voorkomen van diabetes in zogeheten in vitro-tests in het laboratorium en op ratten.

Volgens het Indiase ministerie van Wetenschap en Technologie bleek de rijstsoort waardevolle antioxidanten te bevatten, wat Joha een ‘nutraceutical bij uitstek’ maakt in de behandeling van diabetes. In de mededeling staat dat Joha een aantal bioactieve stoffen bevat die naar verluidt ‘antioxiderende effecten hebben, de bloedsuikerspiegel onder controle houden en het hart beschermen’.

Lees ook

Dit is India’s ongelijkheidsmachine: elke dag 70 miljonairs en 43.200 armen erbij

‘Aangezien rijst een hoofdbestanddeel is in de regio Azië-Pacific en ook wereldwijd op grote schaal wordt geconsumeerd, zijn we van mening dat het populair maken van deze rijstvariëteit met krachtige anti-diabetische werking, de prevalentie van diabetes type 2 enorm zou kunnen helpen verminderen’, zegt Devi.

Wereldwijde toename diabetes type 2

Als de alvleesklier niet voldoende insuline aanmaakt, een hormoon dat het suikergehalte in het bloed op peil houdt en het metabolisme van koolhydraten, vetten en eiwitten reguleert, resulteert dat in diabetes type 2. Wereldwijd merken artsen dat de aandoening steeds vaker voorkomt.

In de meeste gevallen veroorzaakt diabetes type 2 hyperglykemie (hoge bloedsuikerspiegel) of hyperlipidemie (hoge niveaus van lipiden zoals cholesterol en triglyceriden).

Bij type 1-diabetes vernietigt het immuunsysteem van het lichaam cellen in de alvleesklier die insuline aanmaken. In tegenstelling tot type 2-diabetes is er geen remedie voor type 1-diabetes. De behandeling is beperkt tot het constante monitoren van de bloedsuikerspiegel.

Basisvoedsel

In de tien landen waar diabetes in 2021 het meeste is voorgekomen, is rijst een basisonderdeel van het dagelijkse dieet, zegt Putlih Adzra Pautong, een onderzoeker bij het International Rice Research Institute,

Ze is van mening dat rijstonderzoek cruciaal zal zijn om diabetes type 2 en aanverwante ziekten onder bevolkingsgroepen die veelvuldig rijst consumeren, te verminderen.

Ratten die diabeet gemaakt werden, bleken te herstellen toen ze op een dieet van Joha-rijst werden gezet. Ze vertoonden een hoog insulinegehalte in hun bloed en een verbeterd suikermetabolisme, vergeleken met diabetische ratten die andere rijstvariëteiten kregen, zegt Devi.

Rijstboeren

De volgende stap zal zijn om de vraag naar Joha-rijst te vergroten en rijstboeren aan te moedigen om meer van deze soort te telen.

‘Boeren zijn er nog niet klaar voor omdat ze zich niet volledig bewust zijn van het nutraceutische potentieel van Joha-rijst’, legt Devi uit.

‘Het zou enorm helpen als het overheidsbeleid wordt afgestemd op het vergroten van het bewustzijn over de gezondheidsvoordelen van Joha en om boeren te stimuleren om het te gaan kweken.’

Volgens Abdul Fiyaz, senior wetenschapper bij de Indiase Raad voor Landbouwonderzoek, zou het populair maken van Joha-rijst niet moeilijk mogen zijn. ‘Het is niet alleen een veelbelovende optie voor diabetici, maar de soort prikkelt ook de zintuigen met zijn boeiende aroma en zachte textuur. Het is echt een culinaire schat’, zegt hij.

‘Verschillende onderzoeken tonen aan dat de aromatische bestanddelen in Joha-rijst niet enkel het smaakprofiel versterken, maar ook potentiële gezondheidsvoordelen hebben’, zegt Fiyaz. ‘De combinatie van aroma en heilzame voedingsstoffen maakt het een aantrekkelijke keuze.’

‘India wordt geconfronteerd met veel diabetici - 77 miljoen mensen in 2019 en volgens schattingen meer dan 134 miljoen tegen 2045’, zegt Ganesh Bagler, professor Gastronomische Data aan het Indraprastha Instituut voor Informatietechnologie in New Delhi. ‘Daarom is het van vitaal belang dat Joha-rijst en soortgelijke voedingsmiddelen, waarvan bekend is dat ze betaalbaar zijn en beschermen tegen deze aandoening, worden gepopulariseerd’, concludeert Bagler.

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner Scidev.net