‘De wetten zijn er, ze moeten alleen nog worden gehandhaafd’

Ghanese vishandel dreigt in te storten door illegale saiko-visvangst

© Environmental Justice Foundation

Deze saiko-kano wordt klaargemaakt in Elmina om op zee vis te gaan halen bij industriële trawlers.

Illegale visvangst, bekend als saiko, bedreigt het levensonderhoud van miljoenen Ghanezen en het visbestand in Ghanese wateren. Dat meldt de ngo Environmental Justice Foundation. ‘Ondanks aangekondigde actie van de Ghanese overheid gaat de illegale praktijk ongecontroleerd verder.’

Illegale vishandel door grote industriële trawlers, een specifiek type vissersschip, ondermijnt het inkomen van kleine Ghanese vissers. De grotere industriële vissersboten vangen naast de vis die bedoeld is voor internationale handel ook de kleine vis die lokale vissers een inkomen oplevert. De ongewenste vis wordt na de vangst door de grote schepen op kleine kano’s overgeheveld, die de vis op hun beurt verkoopt op de lokale markt.

Dit type illegale visvangst staat gekend als saiko-visvangst en vindt voornamelijk plaats in de kleine kuststad Elmina in het zuiden van Ghana. In totaal zijn zo’n 2,7 miljoen Ghanezen afhankelijk van de lokale visvangt voor hun levensonderhoud.

‘De Ghanese visserij staat op de rand van de afgrond. Het land is gedwongen de helft van zijn vis te importeren.’

In november 2019 kondigde de Ghanese overheid nochtans aan dat ze maatregelen zou nemen om saiko-handel te stoppen en elk betrokken vaartuig zou bannen uit Ghanese waters. Ook de Ghana Industrial Trawlers Association (GITA) zou daaraan meewerken. Toch meren wekelijks nog steeds elf saiko-kano’s aan in Elmina, die daar hun illegale vangst lossen.

© Environmental Justice Foundation

Deze industriële trawler speelt op zee tonnen vis door naar saiko kano’s. In theorie mag zo’n trawler enkel bodemvissen vangen.

‘Dat ze hun lading op klaarlichte dag lossen in het bijzijn van anderen, bewijst dat ze niet bang zijn voor de gevolgen’, klinkt het bij de Environmental Justice Foundation (EJF), een ngo die zich richt op milieu en mensenrechten. De ngo bracht eerder in 2019 een rapport uit over saiko-visvangst en zorgde onlangs voor een update van dat rapport.

‘Het is tijd voor actie’, zegt Steve Trent, uitvoerend bestuurder van de EJF. ‘De Ghanese visserij staat op de rand van de afgrond en het land is gedwongen de helft van zijn vis te importeren.’

Het begon onschuldig

Hoewel altijd illegaal in Ghana, ontstond saiko-handel zo’n vijftig jaar geleden met een positiever doel, in de vorm van informele ruilhandel. Industriële trawlers vingen heel wat ongewenste vis en wilden daar van af. Voor lokale vissers had die vis wel waarde, dus kregen ze die lading vis op zee in ruil voor goederen. Heel wat kilo’s vis belandden zo niet in de vuilbak terwijl lokale vissers de vangst konden verkopen.

Industriële trawlers vangen doelbewust vis waar ze geen vergunning voor hebben.

Wat toen informeel en eerder onschuldig was, evolueerde doorheen de jaren tot een gigantische, georganiseerde en illegale industrie waarbij trawlers doelbewust pelagische vis (vis die onder het hele wateroppervlak voorkomt) vangen die eigenlijk voor de kleine artisanale vissers bestemd is. Zulke industriële trawlers hebben geen vergunning om die vis te vangen en mogen alleen diepzwemmende bodemvissen vangen. Met saiko-visvangst kapen ze grote hoeveelheden sardinella en makreel weg voor de ogen van lokale vissers. Dat kost de kleinschalige vissers jaarlijks miljoenen euro’s en vormt een bedreiging voor hun levensonderhoud.

Hoewel de saiko-industrie in Ghana verboden bij wet, blijven de industriële trawlers al jarenlang ongehinderd hun gang gaan. 90 procent van de trawlers zijn Chinese eigendom, wat an sich al verboden is in de Ghanese visindustrie.

In theorie staan er boetes op saiko-visvangst die variëren tussen 100.000 en 2 miljoen dollar, maar in de praktijk is het risico op een sanctie bijzonder laag. ‘Dat wordt meestal buitengerechtelijk afgehandeld’, zegt EJF. ‘Boetes liggen vaak ver onder het wettelijk minimum en worden in sommige gevallen zelfs niet betaald.’

© Environmental Justice Foundation

Blokken bevroren saiko vis worden uitgeladen en doorverkocht in Elmina. Naar verluid smaakt Saiko vis slechter dan vers gevangen vis, omdat ze zolang ingevroren is geweest.

Voedselzekerheid bedreigd

In het rapport van EJF waarschuwen wetenschappers dat de pelagische visvoorziening dit jaar nog in elkaar kan storten als saiko-visvangst ongehinderd kan blijven doorgaan. De aanvoer van sardinella, de belangrijkste vangst voor kleinschalige vissers, daalde met 80 procent in vergelijking met 20 jaar geleden. Daarom beveelt de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) aan de gedeelde jacht op sardinella tussen Ghana, Ivoorkust, Togo en Benin op te schorten. ‘Alleen zo kan de vispopulatie zichzelf herstellen’, klinkt het bij het FAO.

Bovendien maken jonge vissen een groot deel van de visvangst door trawlers uit. Die vissen moeten nog groeien en zich reproduceren, en zijn dus noodzakelijk om de Ghanese wateren te laten herstellen van de overbevissing. ‘Zolang saiko doorgaat, zal overbevissing een probleem zijn’, aldus de EJF. Theoretisch gezien staan er extra boetes op het vangen van te jonge vis, maar ook die worden niet uitgeschreven zoals de wet voorziet.

‘Waarom zou ik het juiste doen om vervolgens mijn familie te zien sterven?’

Kleinschalige vissers zijn daarom bijna verplicht saiko-vis aan te kopen om hun magere vangsten te compenseren. Sommige lokale vissers creëren uit noodzaak zelfs hun eigen illegale vismethoden door te werken met dynamiet of chemicaliën. Dat vorm een aanslag op het mariene ecosysteem, maar volgens Nana Kweku Ansah, hoofdvisser in Gomoa, is dat noodzakelijk om zijn familie te kunnen voeden. ‘Het is frustrerend overal Chinese trawlers te zien wanneer wij vissen’, zei hij vorig jaar in een documentaire van het EJF. ‘Waarom zou ik het juiste doen om vervolgens mijn familie te zien sterven? De overheid moet ons helpen.’

Werkonzekerheid

Behalve een dreigend voedseltekort creëert saiko ook heel wat werkonzekerheid binnen de Ghanese vishandel. De opbrengst van één saiko-kano komt overeen met de opbrengst van 450 artisanale kano’s. Honderd ton vis levert bij artisanale visvangst 60 vissers een inkomen op, terwijl dat bij saiko maar voor 1,5 visser is. Dat wil zeggen dat saiko 40 keer minder jobs voorziet dan kleinschalige visserij. ‘Sinds november 2019 zijn de grote saiko-kano’s het actiefst’, zegt EJF. ‘Zulke kano’s kunnen tot 44 ton vis vervoeren, hetzelfde als 800 artisanale kano’s.’

© Environmental Justice Foundation

Meerdere saiko kano’s meren aan in Elmina.

De Environmental Justice Foundation rapporteert dat saiko-vissen in 2017 ongeveer 100.000 ton vis opleverde. Die opbrengst is voor meer dan 50 miljoen dollar verkocht aan lokale markten en gemeenschappen. 76 trawlers zorgden hierbij voor dezelfde opbrengst als 100.000 vissers. ‘Elke trawler is normaal voorzien van een toezichthouder om illegale saiko in het oog te houden, maar elke saiko-kano die aanmeert aan de kust is een bewijs dat het waarnemersprogramma van de Ghanese overheid niet werkt’, aldus de EJF.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Oproep aan Ghanese overheid

Daarom roept EJF de Ghanese president, Nana Akufo-Addo, op om zo snel mogelijk actie te ondernemen om instorting van de Ghanese visserij te voorkomen. ‘Het is tijd voor leiderschap en actie’, zegt Steve Trent van EFJ. ‘De wetten van Ghana zijn goed ontworpen en kunnen het probleem aanpakken, maar alleen als ze goed worden gehandhaafd. Geen tijd voor lege verklaringen dus.’

Ook Jojo Solomon, bestuurslid van de Ghana National Canoe Fisherman Council, roept op tot directe overheidsmaatregelen. ‘We dringen er bij de president op aan om zijn persoonlijke aandacht te richten op deze zaak, om zijn acties te intensiveren en om deze illegale activiteit, die het levensonderhoud van de lokale vissers in Ghana vernietigt, een halt toe te roepen.’

Om het probleem aan te kaarten, maakte EJF een kort filmpje met verborgen camerabeelden. Deze beelden dateren van juni 2020 en werden gemaakt in Elmina.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.