Portret: Singersongwriter Gaby Moreno

In de rode retrozetels van de backstage van de Antwerpse Roma maakt Gaby Moreno wat zitplaats vrij tussen de mandolines en gitaren. Ze stuurt nog snel een mailtje met haar iPhone. ‘Godzijdank bestaat er internet. Ik check dagelijks het nieuws uit Guatemala. Vreemd: hoewel ik fysiek niet ginder ben, zijn mijn gedachten voortdurend bij het land, mijn familie en vrienden. Dankzij het internet ben ik met hen verbonden.’

Welke taal ze verkiest voor het interview? ‘Doe maar Engels. Dan kan je het later misschien aan een internationaal publiek kwijt.’ Ze wil niet aangesproken worden met miss Moreno, Gaby is de eenvoud en charme zelve. Kwaliteiten die ze ook apprecieert bij anderen: ‘Toen ik met Ani di Franco tourde, vond ik het zo mooi dat zij naast een enorm getalenteerde artieste ook een zeer goedhartige vrouw is.’

De zangeres-gitariste is in Europa onderweg met haar trouwe tweekoppige band –drummer-percussionist Sebastian Aymanss en bassiste Leslie Lowe– en met gelegenheidsmuzikant en multi-instrumentalist Arthur Braitsch. Het is de Guatemalteekse zelf die de songs muzikaal en tekstueel uitdenkt en het geluid van het geheel in handen heeft: een mengeling van blues, soul, country en rock, afgewisseld met Latijns-Amerikaanse tradities. Niet dat ze de ambitie heeft experimenteel of vernieuwend te zijn: Gaby Moreno maakt vooral melodieuze poprock met een knipoog naar het Amerikaanse zuiden.

Europa bevalt de 29-jarige singer-songwriter wel. Ze is onder de indruk van de oude concertzalen en de open houding van Europeanen tegenover opkomende artiesten en verschillende muziekstijlen: ‘Ik had deze belangstelling voor mijn werk in Europa nooit verwacht. Onbekende artiesten lijken hier heel wat kansen te krijgen van het publiek. In de VS is het knokken om als beginnende zangeres interesse te wekken. Nogmaals: gelukkig is er het internet. Via mijn website en MySpace kunnen overal ter wereld mensen kennismaken met mijn muziek.’

*

Het begon voor Moreno allemaal met een reis naar New York, waar ze als tiener op straat een Afro-Amerikaanse vrouw hoorde zingen. Moreno: ‘Ik verstijfde. Ik vroeg haar wat die muziek was. Ze keek me aan en zei: “That’s the blues, honey.” In de dichtstbijzijnde platenzaak kocht ik meteen een heleboel blues-cd’s. Terug in Guatemala luisterde ik naar niets anders meer.’

Op haar veertiende kreeg Moreno van haar moeder een goedkope gitaar cadeau. Ze leerde drie akkoorden –de essentie van de blues– en had al snel een aantal nummers van Jimi Hendrix in de vingers. De Amerikaanse rootsmuziek zou Gaby niet meer loslaten. ‘Nog steeds ben ik gek op oude blues en soul: Koko Taylor, Muddy Waters, BB King, Aretha Franklin, Nina Simone.’

Ze begon zelf liedjes te schrijven en wilde er haar brood mee gaan verdienen. Los Angeles leek de negentienjarige muzikante net iets meer kansen te bieden dan Centraal-Amerika. Na haar middelbare school ging ze dan ook muziek studeren aan het Musicians Institute in de Californische metropool. Het oorspronkelijke plan om na haar studies terug te keren naar Guatemala werd opgeborgen toen haar carrière beetje bij beetje van de grond begon te komen. ‘Onverwachts kreeg ik enkele grote kansen, dus besliste ik om te blijven.’

Melting pot Los Angeles, met haar grote latino gemeenschap, is een belangrijke inspiratiebron voor de Guatemalteekse twintiger. Ook al heeft ze naar eigen zeggen niet veel contact met andere hispanics in de stad, toch denkt Moreno dat de samenvloeiing van culturen in LA een weerspiegeling vindt in haar songs. ‘Ik zie die mengeling als een dagelijkse realiteit overal ter wereld. Het heeft weinig zin je daartegen te verzetten. De culturele mix in LA oefent een soort natuurlijke en onrechtstreekse invloed uit op mijn muziek.’

De samenvloeiing van culturen is overal ter wereld dagelijkse realiteit. Het heeft weinig zin je daartegen te verzetten.

Dit voorjaar verschijnt in de VS Moreno’s tweede plaat, Illustrated Songs. ‘Daarop wilde ik alle kleuren verkennen die ik in muziek hoor. Edith Piaf, oude bolero’s en Trio Los Panchos namen me mee naar een tijdperk dat ik wilde terughalen.’ Het centrale thema van het album is migratie. Een van de songs, Ave que emigra (‘vogel die wegtrekt’), gaat over de anti-immigratiepolitiek in Arizona, en tegelijkertijd over haar eigen ervaring als migrant in de VS.

Ook op haar debuutalbum Still the Unknown (2009), dat sinds januari in een nieuwe release uit is in Europa, vormt immigratie de rode draad, zij het minder expliciet. ‘De context van die plaat is mijn vertrek uit Guatemala naar een onbekende stad; ik was jong en zocht mijn plaats. Tien jaar in de VS is lang, maar ook na die tijd blijft het land voor mij nog steeds iets onbekends hebben. Er zijn ook nu nog dingen die niet lopen zoals ik had verwacht. Je kan dat ook op een positieve manier bekijken: er is altijd “het onbekende” om naar uit te kijken.’

Bij de zoektocht naar een identiteit hoort ook –en vooral– de liefde. De meeste liedjes op Still the Unkown zijn dan ook liefdesliedjes, tekstueel niet altijd even opgewekt en romantisch, vaak zelfs ironisch, maar nooit badend in ellende. ‘Ik ben het meest geïnspireerd wanneer ik me down voel. Vandaar misschien dat ik me zo goed herken in bluesmuziek. Zingen is mijn manier om met pijn en droefheid om te gaan, maar ik probeer niet te specifiek te zijn. Ik wil dat luisteraars bepaalde algemene gevoelens kunnen herkennen’.

*

Hoewel Moreno geen klassieke protestzangeres is, laat de buitenwereld haar niet helemaal onberoerd. Dat hoor je in een nummer als Wrong side of the road. ‘Het gaat over de machtigen in de wereld die mensen onrecht aandoen. Maar als ik zeg dat zij aan de “verkeerde kant van de weg lopen”, dan bedoel ik dat algemeen en heb het niet specifiek op de VS gemunt. Ik wil niemand beledigen.’

Moreno zingt zowel in het Spaans als in fout- en accentloos Engels. Die taal leerde ze vooral door naar blues te luisteren, toen ze nog in de Guatemalteekse hoofdstad woonde. ‘Op school kregen we wel Engels, maar het was toch vooral de muziek die mijn interesse wekte voor Engels. Ik las songteksten met een woordenboek bij de hand.’ Haar Spaanstalige roots heeft ze echter niet verloochend. ‘Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Guatemala heeft een verschrikkelijke kant: het geweld, de corruptie. Maar het is in wezen een prachtig land, met goede mensen. Door mijn muziek en afkomst internationaal bekend te maken, hoop ik het imago van Guatemala wat op te krikken.’ Zelf komt ze dan wel uit de gegoede mestiezenklasse van het land, toch beseft Moreno maar al te goed dat de meerderheid van haar landgenoten volbloed inheems en straatarm is.

Wanneer een toeschouwer tijdens haar optreden later op de avond met een Guatemalteekse vlag zwaait, kan de artieste haar verrassing en trots niet verbergen. Het klikt meteen tussen Borgerhout en Gaby. Ze trakteert de knusse Roma op een warm en intiem concert. Hoogtepunten zijn de Spaanstalige songs waarbij ze alleen op het podium staat met haar gitaar en stem. De zang van een jonge trekvogel, klaar voor de wereld.

Meer info op www.gaby-moreno.com en www.myspace.com/gabymoreno