Rwandese Angélique Karekezi wil haar businessmodel over Afrika verspreiden

‘Koffie telen schept vertrouwen. Dat hielp Rwanda met een snelle verzoening na de genocide’

©Denyse K. Uwera

Vrouwenkoffie at its Finest

Angélique Karekezi komt uit een koffiefamilie. Maar in plaats van ook het land op te gaan, lag haar ambitie in bestuurlijke functies. ‘Ik begon mijn carrière in de koffiebusiness in 2003 toen ik de manager werd van koffiecoöperatie Koakaka.’ Inmiddels werkt ze al zestien jaar in de branche. Op dit moment is ze directrice van RWASHOSCCO, Rwanda Small Holder Specialty Coffee Company, dat de marketing, verkoop en het koffiebranden doet voor zes coöperaties.

Rwanda is het dichtstbevolkte land van Afrika en negentig procent van de bevolking is boer. Het land is daardoor verdeeld in kleine lapjes grond, wat een ideale voedingsbodem is voor coöperaties. Karekezi groeide op in zo’n coöperatie. ‘Mijn vader was een van de oprichters van onze coöperatie Koakaka. Ik noem het onze coöperatie, omdat mijn moeder daar nog steeds werkt.’ Inmiddels is haar vader overleden, maar heeft ze zelf de smaak te pakken. Haar ogen lichten op als ze over de koffiefamilies spreekt. ‘Ik ben vereerd tot een van de families onder RWASHOSCCO te behoren. De boeren zijn onze collega’s en onze buren. Ik ken ze al zo lang dat ik een deel van hen ben. Als ik dit werk doe, voelt het alsof ik met mijn familie ben.’

‘Het was als tiener niet makkelijk om een grote groep boeren te besturen, maar ik wilde hen helpen om hun product anders te verkopen’

Net na de middelbare school kwam Karekezi in het management van een koffiecoöperatie terecht. ‘Dat ik zo snel in een hoge positie ben gestart, komt door mijn inzet en harde werk om boeren hun eigen coöperatie te laten beheren. Toen veranderde veel in de koffiebusiness. Gewone koffie werd specialiteitskoffie en er werden wasplaatsen gebouwd om de bonen te spoelen.’ Het waren grote veranderingen waar veel nieuwe technieken mee gepaard gingen. ‘Je kan je voorstellen dat het spannende tijden waren voor een jong lid van een koffiefamilie’, zegt ze. ‘Het was een tijd vol inspiratie en leren over dingen waar anderen niet bekend mee waren. Voor een tiener was het niet makkelijk om een grote groep boeren te besturen en om te gaan met een grote som geld. Het was echter mijn passie om hen te helpen met die taak, zodat ze het product anders konden verkopen.’

©Denyse K. Uwera

Angélique Karekezi

Sinds 2008 werkt Karekezi voor RWASHOSCCO. Ze legt uit: ‘RWASHOSCCO is een privébedrijf dat beheerd wordt door koffieboeren. De aandeelhouders bestaan uit dertienduizend koffiefamilieleden. In hun naam doen wij de marketing en de verkoop van de koffie. Daarmee helpen wij om hun product op de internationale markt te brengen. Wij verbinden boer en koper direct, tussenschakels worden geëlimineerd waardoor het inkomen van de boeren gemaximaliseerd wordt.’

Daarnaast geeft RWASHOSCCO ook toegevoegde waarde aan de koffiebonen. ‘We kochten een koffiebranderij, waardoor we de tussenhandelaars uitschakelen. De winst steeg daardoor enorm en kon de exportkosten dekken zodat de coöperatieven onafhankelijker werden.’ Bovendien biedt ze zo een oplossing voor het eenmaal jaarlijkse loon. ‘In Rwanda is er maar een keer per jaar een koffieoogst, waardoor er maar een keer per jaar geld verdiend werd’, legt ze uit. ‘Met de koffiebranderij kunnen we regelmatig verkopen en een dagelijks inkomen uitkeren. De winst gaat integraal naar de coöperaties.’

‘Coöperaties waren een goede manier om het land opnieuw op te bouwen na de genocide’

Coöperaties betekenden veel voor de ontwikkeling van Rwanda na de genocide. Karekezi vertelt dat ‘ze eigenlijk hebben gezorgd voor een snelle en goede verzoening. Als mensen samenwerken en samen verdienen, kunnen ze niet meer denken aan wat er gebeurd is. De overheid ondersteunde dat ook, omdat het een goede manier was om het land opnieuw op te bouwen. Dat is heel succesvol gebleken.’ Vertrouwen hebben in elkaar is in een koffiecoöperatie dan ook niet moeilijk. ‘Door de hoeveelheid werk dat in koffie telen zit, komt het vertrouwen vanzelf.’

Fairtrade

Vier van de zes coöperaties onder RWASHOSCCO hebben het Fairtrade-label, de andere twee hebben andere certificaties. Karekezi vertelt wat Fairtrade voor hen betekent. ‘Het zorgde ervoor dat de coöperaties goed georganiseerd werden. Door de externe audits, die de coöperaties controleren, wordt de administratie, het management en de verkoop goed gecoördineerd. Daardoor zijn we ook competitiever geworden. Dankzij de Fairtradepremie ontwikkelden onze coöperaties zich veel sneller dan diegene zonder label.’

Niet alleen op vlak van organisatie, maar ook voor de verkoop hielp het label. ‘Het zorgt ervoor dat we serieus genomen worden, want het geniet internationale bekendheid. Dat maakt de marketing veel gemakkelijker. Bovendien is er nu de mogelijkheid voor coöperatiemanagers om internationale evenementen bij te wonen. Dat verbreedt hun horizon van de koffievelden naar de rest van de wereld. Daar is de verkoop echt beginnen te bloeien.’

‘Rwanda heeft de ruimte niet om grote hoeveelheden koffie te telen, we moeten dus concurreren op vlak van kwaliteit’

Toch zijn er ook moeilijkheden. ‘Koffie verkopen is moeilijk in deze tijden. Er is grote concurrentie op de internationale markt waardoor de prijs laag is’, zegt Karekezi. ‘Rwanda is een klein land en we hebben de ruimte niet om grote hoeveelheden koffie te telen. We moeten concurreren op vlak van kwaliteit dus daar gaat onze investering naartoe.’

Maar niet alleen internationale concurrentie is een probleem: ‘Ook klimaatverandering die de kwantiteit en kwaliteit van de koffie aantast, zorgt voor moeilijkheden.’

Vrouwenrechten en toekomst

Behalve voor de rechten van boeren, strijdt Karekezi ook voor vrouwenrechten. Hoewel Rwanda in 2017 op de vierde plaats op de wereldranglijst voor gendergelijkheid stond, is er nog een lange weg te gaan voor vrouwelijke boeren. ‘Het is heel zwaar om tijd te spreiden over werk en gezin. Het is triest om te zien hoeveel ze investeren en hard werken om vervolgens hun product lokaal te moeten verkopen. Voor vrouwen die zich inzetten voor de koffieproductie, maar zelf niet kunnen verkopen, wil RWASHOSCCO een model vormen om ze daarbij te helpen.’

Zo ontstond het merk Angelique’s Finest, een koffie geproduceerd door vrouwen binnen de coöperaties. ‘Het is een strategie om koffie te promoten en te verkopen. Omdat de ideeën van mij kwamen, wilden ze mijn naam erop, maar eigenlijk is het een product van de boeren en RWASHOSCCO.’ Het idee pakte meteen een ander probleem aan. ‘De afgelopen jaren zijn er veel fluctuaties op de koffiemarkt waardoor de verkoop bemoeilijkt werd. We maakten daarom een koffiemerk waar een verhaal aan vasthangt om ons te onderscheiden op de markt. Door dit innovatieve idee zagen we de koffieverkoop stijgen.’

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

‘Angelique’s Finest is een koffiemerk waar een verhaal aan vastzit om ons te onderscheiden op de markt’

Koffiecoöperaties zijn niet nieuw, maar dat ze zich verenigen in een organisatie als RWASHOSCCO wel. ‘De waarde die wij toevoegen aan de bonen door ze te branden, zorgt ervoor dat we kunnen concurreren met andere finale goederen aan een hogere prijs. In de toekomst willen we die productie vergroten. Dat is voor ons een manier om de duurzaamheid van ons bedrijf en de coöperatieven te verzekeren.’ Dat alles heeft een doel. ‘We zien RWASHOSCCO als een soort proefproject om het daarna te verspreiden naar de rest van het land en uiteindelijk Afrika.

Karekezi is ambitieus en dat heeft een reden. ‘Ik voel me geïnspireerd om het leven van de koffieboeren te verbeteren, want ik ben een deel van hen. Ik zie het verschil tussen hun leven in het begin en nu en dat drijft mij om meer en meer te doen. Ik ken het resultaat van hun harde werk. Het moedigt mij aan om ook bij te dragen.’

Dat doet ze op haar manier. Een van de resultaten is haar eerste stap op de Europese markt. ‘We verkopen onze koffie nu op twee Duitse sites, maar we willen onze afzetmarkt graag nog vergroten naar andere Europese landen. Belgium, why not?’

De verschillende koffies van RWASHOSCCO zijn online te koop op Kaffee-kooperative.de en dm.de.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.