Dossier: 

Nobelprijs voor de Vrede voor president Santos, en Colombia

‘Mijn zoon Martin maakte mij wakker met het nieuws dat ik de Nobelprijs voor de Vrede had ontvangen’, vertelt president Santos deze ochtend trots in een persconferentie. Deze erkenning komt er op een belangrijk moment in het vredesproces van Colombia, en kan Colombia terug op weg helpen om een einde te maken aan een van de langstdurende gewapende conflicten in Latijns-Amerika.

  • © Nobelprize.org Juan Manuel Santos, Nobelprijs voor de vrede 2016 © Nobelprize.org

De Nobelprijs voor de Vrede komt vijf dagen nadat de Colombiaanse bevolking het vredesakkoord tussen de FARC-guerrilla en de Colombiaanse regering in een referendum met een minieme meerderheid wegstemde. Voor een groot deel van de bevolking gaf het akkoord te veel toegevingen aan de FARC.

In een en dezelfde week werd in Colombia een vredesakkoord ondertekend dat vervolgens werd weggestemd in een referendum om weer internationaal op tafel te worden gelegd door het Nobelcomité.

De overwinning van de Nee-stem vorige zondag betekende grote onzekerheid voor het Zuid-Amerikaanse land. Het vredesakkoord kon niet in werking treden. Het bilateraal staakt-het-vuren werd tijdelijk verlengd tot 31 oktober.

De politieke nederlaag voor president Santos was tegelijkertijd een overwinning voor het gezicht van de Nee-campagne, ex-president en congreslid Álvaro Uribe (2002-2012).

Nadat Gabriel García Márquez in 1982 de Nobelprijs Literatuur ontving, kreeg ook Santos telefoon uit Oslo.

Een beetje onverwacht dus kreeg Juan Manuel Santos, nadat Gabriel García Márquez in 1982 de Nobelprijs Literatuur ontving, dan toch ook telefoon uit Oslo:

Olav Njølstad: ‘Goedemorgen president Santos. Ik ben de secretaris van het Noorse Nobelcomité, mijn naam is Olav Njølstad. Ik bel u om u te informeren dat er, net een paar minuten geleden, officieel is aangekondigd dat u de Nobelprijswinnaar voor de vrede bent.’

Juan Manuel Santos: ‘Oh mijn God. Ik ben zo vereerd, zo dankbaar. Dit is een heel belangrijke gebeurtenis voor mijn land en de slachtoffers van deze oorlog. Dit betekent een engagement om verder te proberen vrede te brengen in mijn land.’

Olav Njølstad: ‘U krijgt deze prijs vanwege uw vastberaden pogingen om de burgeroorlog in Colombia tot een vredevol einde te brengen.’

Juan Manuel Santos: ‘Dit geeft zo een energie. We staan op het punt om deze oorlog te beëindigen. Deze prijs is heel belangrijk. Ik vind de woorden niet om mijn dankbaarheid uit te drukken aan u en het Comité.’

Santos, van Defensieminister naar man van de vrede

De vijfenzestig jarige Santos groeide op in een invloedrijke Colombiaanse familie. Zijn vader was eigenaar van de belangrijkste Colombiaanse krant El Tiempo waar Santos ook als redacteur werkte. In vorige regeringen was Santos onder andere Minister van financiën en handel. In 2006 werd Santos Defensieminister benoemd onder Uribe. Het was tijdens die periode dat de FARC militair grote nederlagen leed.

Kort nadat Santos in 2010 tot president werd verkozen, ontstonden de eerste contacten met een militair verzwakte FARC. In 2012 werden de vredesgesprekken officieel bekend gemaakt.

Kort nadat Santos in 2010 tot president werd verkozen, ontstonden de eerste contacten met een militair verzwakte FARC.

De vredesonderhandelingen zijn een paradepaardje voor Santos en zijn regering. Meer dan de keuze voor een president betekende de overwinning van Santos op zijn concurrent Óscar Iván Zuluaga bij de presidentsverkiezingen in 2014 hoop op vrede.

De vredesonderhandelingen die initieel slechts enkele maanden zouden duren, werden in augustus na meer dan vier jaar afgerond.

‘Ik geef me niet gewonnen’

Na zich jaren in te zetten voor de vrede in Colombia zit de verdienste van President Santos misschien wel het meest in een drie minuten durende persconferentie. Kort nadat duidelijk werd dat de Nee-stem tegen het vredesakkoord gewonnen was, en de onzekerheid het overnam, sprak Santos de Colombiaanse bevolking toe.

De woorden van Santos brachten hoop en rust te midden van de onzekerheid die de Nee-stem met zich meebracht, en de teleurstelling voor die helft van het electoraat dat Ja stemde: ‘Ik geef me niet gewonnen. Ik zal tot de laatste minuut van mijn mandaat vrede zoeken, want dat is de weg om een beter land aan onze kinderen te laten. Goedenacht.’

De woorden van Santos brachten hoop en rust te midden van de onzekerheid.

Hoewel er bij beide kanten van het conflict voor het referendum was aangekondigd dat bij een overwinning van de Nee-stem er geen nieuwe onderhandelingen mogelijk waren, kondigt Santos meteen een dialoog aan met alle politieke partijen, specifiek met de vertegenwoordigers van het Nee-kamp.

Ook de leider van de FARC Rodrigo Londoño, alias Timochenko, stuurde een beetje verbouwereerd een positieve boodschap Colombia en de wereld in: ‘Het Colombiaanse volk dat van vrede droomt, kan op ons rekenen. De vrede zal overwinnen.’

Vrede van Santos 

De wereldwijde pers vroeg zich vandaag af waarom president Santos de Nobelprijs voor de Vrede alleen krijgt en niet Timochenko, als vertegenwoordiger van het andere kamp aan de onderhandelingstafel voor vrede.

Volgens de Nobelcomité-voorzitter Kaci Kullman Five nam president Santos een eerste historisch initiatief. ‘Er waren andere pogingen tot vrede, maar deze keer ging Santos er helemaal voor als leider van de regering en met een sterke wil om resultaat te halen. Daarom legden we de nadruk op de president.’

Fabián Alejandro Acuña Villarraga, docent onderzoeker op de Faculteit Politieke Wetenschappen van de Pontificia Universidad Javeriana in Bogota, legt uit dat Santos al vanaf de jaren negentig aandringt op een onderhandeld einde van het conflict.

Santos bleef bovendien het vredesproces steunen. ‘Ondanks de verschillende crisissen waarin het vredesproces zich heeft bevonden, de trage vooruitgang, en de lage populariteit van Santos die dit als gevolg had, hield de president vol’, aldus Acuña. Hoewel de FARC in het huidig vredesproces geëngageerd zijn om vrede te bekomen, heeft de rebellengroep volgens Acuña een minder mooie lei om de Nobelprijs in ontvangst te kunnen nemen.

Het vredesakkoord leeft

Afgelopen maandag, na de uitslag van het referendum, schreef MO* dat het hoofdstuk van de vrede nog niet geschreven was.

Het Nobelcomité benadrukt het belang van de dialoog die in Colombia is opgestart en ‘hoopt dat alle partijen hun verantwoordelijkheid opnemen en constructief deelnemen in de nieuwe vredesonderhandelingen.’

Het toekennen van de Nobelprijs voor de Vrede aan president Santos, en vooral aan de Colombiaanse bevolking, zet het hoofdstuk van het vredesproces opnieuw in. 

Acuña legt uit dat zij die bij het referendum vorige week Ja stemden de hoop op vrede in het water zagen vallen. De Ja-stemmers zien in de Nobelprijs steun van de internationale gemeenschap voor het vredesproces.

De Ja-stemmers zien in de Nobelprijs steun van de internationale gemeenschap voor het vredesproces.

De politieke website La Silla Vacía voorspelt dat het staakt-het-vuren nu niet zo maar kan verbroken worden. Of toch zeker niet tot de overhandiging van de Nobelprijs op tien december.

Tegelijkertijd geeft de internationale erkenning Santos weer ruimte en steun om de onderhandelingen verder te zetten.

In één zin betekent de Nobelprijs voor de Vrede in Colombia dat het vredesakkoord leeft. En dat betekent alles.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.