Woede over Amerikaanse 'fooi' voor orkaanschade

Nadat in 1991, vlak na de Golfoorlog, een verwoestende orkaan over Bangladesh trok, stuurden de Verenigde Staten 8000 manschappen, dertig CH-53 Sea Stallion helikopters en vier Hovercrafts om duizenden tonnen noodhulp af te leveren. Ook Honduras en Nicaragua konden in 1998 na de orkaan Mitch rekenen op royale steun van de VS. De humanitaire operaties van toenmalig president George H.W. Bush, de vader van de huidige president, redden levens en hielpen bij de wederopbouw van de infrastructuur in de getroffen landen. Daarnaast leverde het Washington veel goodwill op.

In Latijns-Amerika en het Caribische gebied heerst veel onvrede over het feit dat de helpende hand uit de VS deze keer uitblijft. De regio werd de afgelopen weken getroffen door een reeks orkanen. Op Grenada werd 90 procent van de huizen met de grond gelijk gemaakt, Jamaica en de Bahamas leden voor honderden miljoenen dollars schade. Op Haïti kwamen meer dan tweeduizend mensen om het leven en zo’n 300.000 mensen raakten dakloos.

In Haïti kwamen Amerikaanse troepen eerder dit jaar wel in actie. Hun interventie leidde tot het aftreden van de Haitiaanse president Jean-Bertrand Aristide. Het is verbijsterend dat onze regering de interim-regering van Haïti kennelijk steunt, maar niets doet om het land te helpen in tijden van nood, zegt Rachel Farley, Haïti-deskundige aan het Washington Office on Latin America (WOLA). De mensenrechtenorganisatie oefent druk uit op het Amerikaanse Congres om een half miljard dollar aan noodhulp voor het Caribische gebied beschikbaar te stellen. Het land bevindt zich in een extreme crisissituatie terwijl wij wekelijks een miljard dollar uitgeven aan Irak. De regering beweert slechts vijftig miljoen bij elkaar te kunnen schrapen voor het hele Caribische gebied, zegt Farley. Dat is schandalig, als je ziet hoe groot de aangerichte schade is.

Schandalig is ook het woord dat Michael Shifter, vice-voorzitter van Inter-American Dialogue (IAD), een denktank uit Washington, in de mond neemt over de Amerikaanse zuinigheid. Het is tenslotte een regio waar voor de VS veel op het spel staat. Vooral als het gaat om Haïti, waar Amerika in de loop der jaren veel geïnvesteerd heeft. Maar ook Grenada kreeg in het verleden te maken met Amerikaanse bemoeienis. In 1983 bezetten Amerikaanse troepen het eiland om de orde te herstellen nadat een staatsgreep een einde maakte aan het regime van Maurice Bishop, die goede relaties onderhield met Cuba en de toenmalige Sovjet-Unie.

Het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkelingshulp (USAID) zegt dat het al vrijgevig is geweest door vier miljoen dollar aan noodhulp vrij te maken. USAID stelt de komende weken nog acht miljoen dollar extra ter beschikking. Die hulp loopt grotendeels via particuliere hulporganisaties.

De regering heeft bij het Congres een verzoek ingediend voor vijftig miljoen dollar noodhulp voor de Cariben, als onderdeel van de tien miljard dollar die verder bijna volledig opgaat aan hulp in Florida en andere Amerikaanse staten die door de orkanen werden getroffen. Die vijftig miljoen is volgens analisten echter schijntje in vergelijking met de aangerichte schade. Hoe groot de schade voor Haïti en Grenada is, is nog niet duidelijk. Maar de schattingen voor Jamaica en de Bahamas zijn respectievelijk 350 miljoen dollar en 250 miljoen dollar.

Wil de hulp enige betekenis hebben, dan moeten we eerder denken aan een bedrag van 500 miljoen voor de regio, zegt Lawrence Birns, directeur van de Raad voor het Westelijk Halfrond (COHA). Deze landen zijn niet alleen hun infrastructuur kwijt, ze kunnen ook niet meer exporteren. Vooral het aanleggen van wegen is noodzakelijk, om de noodhulp te kunnen afleveren bij de meer afgelegen dorpen. Op dit moment gebeurt er echter niets.

Grenada is praktisch al zijn beroemde nootmuskaatbomen, die er vijftien jaar over doen om volgroeid te raken, kwijtgeraakt. Het overgrote deel van de 100.000 eilandbewoners is zijn huis kwijtgeraakt. De VS gaven in eerste instantie 50.000 dollar aan noodhulp voor Grenada, nogal karig vergeleken met het miljoen dollar die de Venezolaanse president Hugo Chávez beschikbaar stelde. Chávez charmeerde de Caribische landen eerder al door 80.000 vaten olie per dag te verschepen naar het Caribische gebied, waar hij bezig is het bedrijf PetroCaribe op te zetten. PetroCaribe is een joint venture die moet leiden tot een gezamenlijke energiepolitiek van Venezuela en een aantal Caribische staten, waaronder Grenada, Jamaica en Cuba.

Nog afgezien van de humanitaire redenen, zou Amerika er goed aan doen de Caribische landen meer hulp te bieden, zegt Daniel Erikson, directeur van IAD. Al was het alleen al om te voorkomen dat ze verder in de armen van Cuba en Venezuela worden gedreven.

Chávez oogst in het Caribische gebied veel waardering. Dat zal zich vertalen in steun van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en andere internationale fora waar Washington steeds meer geïsoleerd wordt, zegt Lawrence Birns van COHA. Gewapende Amerikaanse militairen sturen kan in de regio als een provocatie worden opgevat, maar de komst van genietroepen zou zeker geapprecieerd worden. (JS/MM)