VS schuiven migratieakkoord op de lange baan

De relatie tussen Mexico en de VS was in 2001 verslechterd door de verscherping van de immigratiecontrole waarmee de VS reageerden op de aanslagen van 11 september 2001. Dit jaar weigerde Mexico de Amerikaanse invasie in Irak te steunen, wat de verstandhouding tussen de twee buurlanden nog meer schade toebracht.

Maar Mexico en de VS zijn op elkaar aangewezen, en dus werden de brokken woensdag gelijmd. Het belangrijkste resultaat van het topoverleg is een overeenkomst om een hotline in te richten tussen het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid en het Mexicaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat zou de coördinatie moeten vergemakkelijken als er zich gemeenschappelijke veiligheidsproblemen voordoen.

Aan een overeenkomst over de migratie tussen Mexico en de VS, voor de Mexicanen een veel prangender thema, zal geleidelijk worden verder gewerkt, verklaarde de Mexicaanse Buitenlandminister Ernesto Derbez. Hij waarschuwde wel dat de zaak tijd zou kosten. Ook zijn Amerikaanse collega Colin Powell zei dat hij geen te hoge verwachtingen wil wekken. Rond sommige kwesties kan volgens Powell binnen afzienbare tijd vooruitgang geboekt worden, maar voor een volwaardig migratieakkoord moet er nog veel werk verzet worden.

De naar schatting vier miljoen Mexicanen die momenteel zonder de nodige papieren in de VS verblijven, zullen dus nog een tijdje moeten wachten op de regularisatie die president Vicente Fox hun in 2001 in het vooruitzicht had gesteld. Elk jaar wagen bovendien 400.000 nieuwe Mexicaanse migranten hun kans in de VS. De mensen die de streng bewaakte grens tussen de twee landen illegaal proberen over te steken, riskeren daarbij vaak hun leven. Vorig jaar kwamen 342 Mexicanen om bij pogingen om in het geniep het beloofde land binnen te raken.

Er leven al 20,6 miljoen mensen van Mexicaanse afkomstin de VS, 7,1 miljoen meer dan in 1990. Maar de VS lijken niet gehaast om een migratieakkoord af te sluiten. President Bush is niet geneigd risico’s te nemen met de presidentsverkiezingen van november 2004 in het vooruitzicht, en het Witte Huis heeft de handen meer dan vol met andere buitenlandse dossiers als Irak, Afghanistan, Noord-Korea en Iran.

De VS investeren wel steeds meer om hun 3200 kilometer lange grens met Mexico ondoordringbaar te maken. De VS en Mexico maken deel uit van de vrijhandelszone NAFTA, wat inhoudt dat de grenzen tussen de drie landen open staan voor kapitaal en goederen. Maar vrij verkeer van personen tussen Mexico en de VS lijkt nog niet voor morgen.

Eén en ander zet kwaad bloed in Mexico. Adolfo Aguilar, de Mexicaanse vertegenwoordiger in de VN-Veiligheidsraad, verklaarde dinsdag in een verrassende toespraak voor Mexicaanse studenten dat de VS niet geïnteresseerd zijn in een evenwaardig partnerschap met Mexico, maar eerder in een relatie die gebaseerd is op opportunisme en onderschikking. De VS zien Mexico als hun achtertuin, voegde Aguilar er nog aan toe.