Verdeeldheid over ontwikkelingshulp aan Afrika

Britse functionarissen zeggen dat de steun voor de Internationale Financieringsfaciliteit (IFF) van de Britse minister van Financiën Gordon Brown groeit. Maar niets wijst erop dat de Verenigde Staten bereid zijn de IFF aan te nemen of hun hulpprogramma, de Millennium Challenge Account, aan te passen.

De IFF is erop gericht om geld dat donors in de toekomst beschikbaar willen stellen voor ontwikkelingshulp, eerder te kunnen besteden. Via de IFF kan geld beschikbaar komen door de verkoop van staatsobligaties op de kapitaalmarkten. Het extra geld wordt gebruikt voor de ontwikkeling van Afrika en regeringen zouden hun jaarlijkse hulpbudget later kunnen gebruiken om de waarde van de obligaties terug te betalen.

De verschuldigde rente op de obligaties wordt geschat op 5 procent per jaar over een periode van dertig jaar. Volgens het Britse ministerie van Financiën dekt investering in hulp dit bedrag ruimschoots. Met behulp van de IFF zou het bedrag dat wereldwijd beschikbaar is voor ontwikkelingshulp, verdubbeld kunnen worden. Bovendien zou het een manier zijn om de donorlanden aan hun beloften te houden.

Bijna zeventig landen hebben hun steun betuigd, inclusief Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië en Zweden, zegt woordvoerder Rob Ward van het ministerie. Maar hij erkende dat er ook landen zijn die kritisch zijn over de implementatie van de IFF. Met die landen wordt nog gesproken over hun bezwaren, zegt hij.

Het relatief lage budget voor officiële ontwikkelingshulp (ODA) van Italië en Duitsland onder de G8-leden kan de effectiviteit van de IFF hinderen. G8-landen die nog niet warm lopen voor de IFF zijn de Verenigde Staten, Canada, Japan. Niemand verwacht dat Rusland, dat nog niet zo lang geleden werd toegelaten bij de club van rijke industrielanden, een donor van betekenis zal zijn voor de ontwikkeling van Afrika.

Amerika voert een andere politiek ten aanzien van ontwikkelingshulp. De Amerikaanse Millennium Challenge Account (MCA) is meer gebaseerd op subsidies, maar stelt wel eisen op het vlak van goed bestuur, bestrijding van corruptie en handhaving van mensenrechten in de ontvangende landen. De MCA legt de nadruk op hulp die gericht is op het bevorderen van gezondheid en onderwijs en op een economisch beleid dat ondernemerschap stimuleert. Dat betekent onder meer open markten en, wat goed bestuur betreft, vooral steun voor de Amerikaanse strijd tegen het terrorisme. De MCA is ook minder geconcentreerd op Afrika.

De Amerikaanse president George W. Bush kondigde in 2002 aan dat Amerika de hulp aan ontwikkelingslanden in de drie daaropvolgende jaren wilde opvoeren met 50 procent. Dat betekent voor 2006 15 miljard dollar meer dan in 2002. De Amerikaanse ontwikkelingshulp wordt sterk gestuurd door politieke en economische belangen en er zijn geen aanwijzingen dat dit beleid voor de G8-top zal veranderen.

Gordon Brown heeft de afgelopen tijd in zijn eigen land vooral gewezen op de morele kant van de zaak. Als de ontwikkeling in Afrika bezuiden de Sahara doorgaat in het huidige tempo, dan halen we niet de doelstelling om in 2015 basisonderwijs aan iedereen te bieden. Dat lukt dan pas in 2150 en dat is 135 jaar te laat. Daarom is aanvullende financiering noodzakelijk, verklaarde hij in het Britse Lagerhuis. (JS/PD)