Vakbeweging wil opgejaagde migranten lid maken

Voor het in december gekozen, hervormingsgezinde nieuwe bestuur van de Maleisische vakbeweging staat de migrantenkwestie hoog op de agenda. In Maleisië werken naar schatting een miljoen illegale migranten. Enkele honderdduizenden van hen zouden het land al hebben verlaten. De achterblijvers, minimaal een half miljoen, riskeren gevangenisstraf, zweepslagen of uitzetting.

De actie tegen de illegale migranten was al een paar keer uitgesteld. Premier Abdullah Ahmad Badawi toonde zich twee weken geleden tijdens een persconferentie na een bezoek van de Indonesische president Susilo Bambang Yudhono echter onverbiddelijk. De affaire dreigt de diplomatieke banden met Indonesië te schaden, omdat gebleken is dat Maleisische werkgevers misbruik hebben gemaakt van de situatie door salaris van migranten in te houden. Jakarta heeft gezegd Maleisische werkgevers die weigeren loon te betalen aan Indonesische migranten, voor de rechter te zullen dagen.

Migranten zijn in Maleisië erg kwetsbaar. In veel gevallen beheren de werkgevers hun paspoorten en hun werkvergunning staat niet toe van werkgever te wisselen. Arbeiders die worden uitgebuit, hebben de keuze tussen blijven of weggaan zonder paspoort en daardoor in het illegale circuit belanden.

Volgens K. George, oud-voorzitter van het Maleisische Vakbondscongres (MTUC), een koepel van vakbonden, is de oplossing voor het probleem simpel. Migranten moeten lid worden van Maleisische vakbonden, zegt hij. Dan hadden we de problemen met illegalen en onbetaalde salarissen kunnen beperken.

Als migranten lid kunnen worden van vakbonden, zegt George, dan zou hun status al duidelijk worden bij de aanvraag van het lidmaatschap. De vakbonden hadden de taak op zich kunnen nemen om de migranten te controleren op geldige werkvergunningen en immigratiedocumenten.

Voor de nieuwgekozen leiders van de MTUC ziet hij een taak weggelegd in de migrantenkwestie. Een van die nieuwe leiders is Syed Shahir Syed Mohamud, die behoort tot het kamp van secretaris-generaal G. Rajasekaran. Rajasekaran kreeg eerder niet de gelegenheid zich in te zetten voor de rechten van migranten, als gevolg van verschillen van inzicht binnen de top van Maleisische vakbeweging. Syed Shahir haalde een spectaculaire zege op Zainal Rampak, die bijna twintig jaar aan het hoofd van de MTUC stond.

Rajasekaran werd vrijwel direct daarna ook gekozen tot voorzitter van de Aziatische afdeling van de Internationale Confederatie van Vrije Vakbonden (ICFTU-APRO). Hij is de eerste Maleisiër in dertig jaar op die post, een teken dat voor de MTUC de moeilijke jaren onder de autocratische oud-premier Mahathir Mohamad, die in 2003 terugtrad, voorbij zijn. Gedurende de 22 jaar dat Mahathir aan het bewind was, kwamen de werknemersrechten steeds verder in de knel.

Veel werknemers in Maleisië zijn zich nauwelijks bewust van hun rechten en hun gezamenlijke onderhandelingskracht. Van de meer dan tien miljoen Maleisiërs, is minder dan 10 procent lid van een vakbond. De meeste werknemers, inclusief de migranten, zijn daardoor kwetsbaar voor uitbuiting.

In het verleden nam de MTUC een tweeslachtige positie in met betrekking tot migranten. Sommige vakbondsleden vreesden dat door de komst van de migranten de lonen zouden dalen en dat hun onderhandelingspositie uitgehold zou worden. Volgens Syed Shahir moet de zaak echter vanuit het perspectief van menselijke waardigheid worden bekeken. De MTUC is een nationale vakbeweging, maar we kunnen de uitbuiting van buitenlandse werknemers niet negeren, zegt hij.

In theorie kunnen migranten lid worden van een vakbond. Ze kunnen alleen niet gekozen worden in bestuursfuncties. In de arbeidscontracten van de migranten staat echter meestal dat ze geen lid mogen worden van politieke partijen en verenigingen. De vraag is dan of vakbonden hieronder vallen, zegt Syed Shahir.

Naast het werven van nieuwe leden voor de vakbonden, willen de nieuwe MTUC-leiders ook de campagne voor een minimumloon weer nieuw leven inblazen. Officieel ligt de armoedegrens in Maleisië bij een maandelijks huishoudinkomen van 500 ringgit (bijna 100 euro) per maand. Volgens critici is dat onrealistisch en zou het bedrag minimaal verdubbeld moeten worden. De MTUC heeft in het verleden gepleit voor een minimumloon van 900 ringgit (180 euro) per maand.

We zullen de overheid ervan moeten overtuigen dat zo’n minimumloon nodig is voor een fatsoenlijk leven, zegt Syed Shahir. Je kunt moeilijk over waardigheid spreken als iemand moet leven van 380 ringgit - 75 euro. We zijn het enige land in deze regio zonder minimumloon. (JS/PD)