Strijd tegen aids komt dit jaar 6 miljard dollar tekort

Op 2 en 3 juni evalueert de 191-koppige Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de wereldwijde strijd tegen HIV/aids. De conclusie staat nu al vast: geldgebrek. Het VN-agentschap UNAIDS, geleid door de Belg Peter Piot, schat dat vanaf 2005 jaarlijks 12 miljard dollar nodig zijn, en 20 miljard in 2007. Voorlopig komen de donoren lang niet in de buurt.

In 2001 had de wereld nog maar 2,1 miljard dollar veil voor aids. Vorig jaar was dat bedrag al opgelopen tot zo’n 6 miljard. Maar dit jaar lijkt er geen of amper stijging in te zitten, en dus is er een tekort van zo’n 6 miljard.

Het eerste slachtoffer is zonder enige twijfel Afrika, waar de ziekte zich snel uitbreidt.

De berichten over een toename van de financiering tijdens de laatste jaren wekken een foutief beeld, vindt Stephen Lewis, de speciale VN-gezant voor HIV/aids in Afrika. Ze gaan voorbij aan het feit dat er voordien gewoon helemaal geen geld was, sneert hij.

Volgens hem is 20 miljard dollar tegen 2007 relatief weinig geld, terwijl er miljoenen levens mee gered kunnen worden. Lewis vindt het een obsceniteit dat het bedrag er niet is, terwijl de wereld wel duizend miljard dollar uitgeeft aan wapens en zo’n 300 miljard dollar aan de oorlog in Afghanistan en Irak.

De ogen zijn nu gericht op de nakende top van de G7. In juli steken de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Dutsland, Japan, Canada en Italië in Schotland de koppen bij elkaar met de Britse premier Tony Blair als voorzitter. Volgens Lewis moet de grote doorbraak inzake nieuwe fondsen voor aids van de VS komen. Omdat Blair dichter bij Bush staat dan wie ook, ligt de zaak in Britse handen.”

Bush trok al eerder de aandacht met grote beloften voor de strijd tegen aids. In januari 2003 beloofde hij 15 miljard dollar tijdens de daaropvolgende vijf jaar. 10 miljard daarvan was extra. Maar het gejuich daarover is intussen verstomd. Iedereen dacht dat 15 miljard over 5 jaar zou neerkomen op 3 miljard per jaar. Maar dat is niet gebeurd, zegt Paul Zeitz, het hoofd van Global AIDS Alliance, een niet-gouvernementele organisatie uit Washington. In 2004 vroeg de Amerikaanse president twee miljard dollar voor aids; het Congres gaf er 2,4. Voor 2005 wou Bush 2,4 en kwam het Congres met 2,9. Dit jaar vraagt Bush naar verluidt 3,1 miljard en Zeitz verwacht niet dat Congres er deze keer veel bovenop zal doen.

De VS liggen ook onder vuur omdat ze vooral geld sluizen naar eigen aidsprojecten, terwijl het in 2002 opgerichte Wereldwijd Fonds tegen Aids, Tuberculose en Malaria op zwart zaad zit. Washingtons eigen projecten leggen sterk de nadruk op onthouding als preventiemiddel tegen aids en promoten dure merkmedicijnen boven goedkopere, generische aids-remmers, zeggen kritische aids-experts.

VN-secretaris-generaal Kofi Annan zei begin april dat sinds de eerste aids-diagnose in 1981 al meer dan 20 miljoen mensen aan de ziekte zijn overleden. In december 2004 waren 39,4 miljoen mensen geïnfecteerd met het hiv-virus, en de VN schatten dat in 2004 alleen zo’n 4,9 miljoen besmettingen plaatsvonden. Ook Annan had het over een voortdurende kloof tussen de behoeften en het beschikbare geld op internationaal en nationaal niveau. (ADR/MM) 2005