Rebellen Chittagongheuvels dreigen met nieuwe oorlog

Het bergland rond de stad Chittagong beslaat een tiende van het totale grondgebied van Bangladesh, maar er leven maar 1,3 miljoen mensen. Veertig procent daarvan bestaat uit recente immigranten uit de laaggelegen en dichtbevolkte regio’s van Bangladesh. In 1971 bedroeg het bevolkingsaandeel van die kolonisten maar zeven procent. De oorspronkelijke bewoners van het bergland vinden dat hun tradities en hun bestaansmiddelen bedreigd worden door de stroom nieuwkomers. Ze klagen ook dat de overheid te weinig doet voor hun ontwikkeling en dat ze onderdrukt worden door de ordediensten.

In december dreigde één van de leiders van de etnische beweging in de Chittagongheuvels, Shantu Larma, dat er indien nodig een nieuwe oorlog komt om de overheid te dwingen de rechten van de oorspronkelijke bewoners van de heuvels te respecteren. De etnische minderheden eisen onder meer dat 450 kazernes van leger en politie in de heuvels worden opgedoekt en dat er uit hun rangen een minister worden gekozen die verantwoordelijk wordt voor alle aangelegenheden in verband met de regio. In de huidige regering zetelt een onderminister van het gevraagde etnische profiel met die portefeuille. Die dreigde er in september al eens mee op te stappen omdat het vredesplan uit 1997 volgens hem niet naar behoren werd uitgevoerd en omdat ontwikkelingsprojecten voor het gebied te langzaam worden uitgevoerd en lijden onder corruptie.

Het vredesplan van 2 december 1997 werd onderhandeld en ondertekend door de Awami-liga, de grote rivaal van de Bengalese Nationalistische Partij (BNP) die nu regeert. De rebellen leverden hun wapens in, maar kort daarna rees er al onenigheid over tussen de toenmalige regering en de etnische leiders over de uitvoering van het vredesplan. Nu zou de verstandhouding nog slechter zijn. Toen ze nog in de oppositie zat, stelde de huidige premier Khaleda Zia dat het vredesakkoord de weg plaveide naar een staat in de staat. Sjah A.M.S. Kibria, minister van Financiën in de voormalige Awami-regering, stelt dat de huidige regering het vredesakkoord doelbewust ondermijnt. Veel meer dan een onderminister voor de regio uit de gemeenschap van de etnische minderheden benoemen, deed de regering inderdaad nog niet. Minister van Coöperaties Abdul Mannan Bhuiyan hield half december wel informele gesprekken met Larma. Een paar dagen geleden verklaarde Bhuiyan dat het vredesakkoord stap voor stap zou worden uitgevoerd.

Intussen zorgt ook de rivaliteit tussen drie organisaties die actief zijn in de regio voor onrust. De Jana Shanghati Samity (JSS) van Larma eist de uitvoering van het vredesakkoord. Het Verenigd Democratisch Volksfront (UPDF) verwerpt het vredesakkoord en wil volledige autonomie. En dan is er nog de Parbatya Gano Parishad (PGP), een groepering van recente inwijkelingen. Aanhangers van de JSS en het UPDF leveren geregeld kleine veldslagen. Sinds de ondertekening van het vredesakkoord zijn daarbij al 300 mensen omgekomen. De inwijkelingen laten ook van zich horen: in augustus staken ze in de streek van Mohalchhari 300 huizen van oorspronkelijke bewoners in brand.