Partij Braziliaanse president dreigt zondag klappen te krijgen

Meer dan vijfduizend gemeenten kiezen zondag een nieuw bestuur en volgens de peilingen kan dat in belangrijke steden als Porto Alegre, Belo Horizonte, Salvador, Recife en zelfs São Paulo op een nederlaag uitdraaien voor de Arbeiderspartij (PT).

Televisiepresentator in São Paulo

In São Paulo is de Arbeiderspartij al 35 jaar onbedreigd maar daar kan nu een eind aan komen met Celso Russomanno, een populaire televisiepresentator zonder politiek verleden.
Russomanno ligt ruim voor in de peilingen.

De Arbeiderspartij lijkt alleen nog om de tweede plaats te vechten met de Sociaaldemocratische Partij van Brazilië (PSDB), zijn traditionele rivaal.
São Paulo is niet alleen het economische centrum van het land maar heeft ook het grootste aantal kiezers. Een nederlaag hier zou zeer betekenisvol zijn, zegt politicologe Maria Celina D’Araujo van de Pontificale Katholieke Universiteit van Rio de Janeiro.

Geen eigen kandidaten

Om de steun van haar nationale bondgenoten niet te verliezen had de Arbeiderspartij in veel belangrijke steden geen eigen kandidaturen ingediend en net zwaar ingezet op São Paulo, zegt D’Araujo.

In Rio de Janeiro bijvoorbeeld steunt ze de Partij van de Democratische Braziliaanse Beweging (PMDB), een centrumpartij, die in de Senaat de meeste zetels heeft.
“Die allianties die door de nationale PT-leiding zijn opgelegd in functie van enkele strategische steden, hebben zoveel ongenoegen veroorzaakt bij de achterban dat de militanten in sommige deelstaten, zoals in Rio de Janeiro, campagne aan het voeren zijn voor andere partijen”, zegt D’Araujo.

In de “delicate fase” waarin de PT zich nu bevindt, kan dit soort allianties met partijen die als conservatief worden gezien, de partij duur te staan komen, zegt ook socioloog Giuseppe Coco van de Federale Universiteit van Rio de Janeiro (UFRJ).

Pragmatisch beleid

Daarbovenop komt de vermoeidheid na bijna tien jaar pragmatisch regeringsbeleid en de overgang van Luiz Inácio Lula da Silva naar Dilma Rousseff, die de relaties tussen partij en regering veranderd heeft, zegt Coco.
“In die lacune is het aantal kandidaturen van kleine partijen van de regeringscoalitie, vooral van de Socialistische Braziliaanse Partij, toegenomen. En dat draagt bij tot de verzwakking van de PT, vooral in lokale verkiezingen.”

De Braziliaan is wat uitgekeken op de Arbeiderspartij en dat is normaal bij een partij die zolang aan de macht is, zegt William Gonçalves, docent politieke wetenschappen aan de UFRJ. Meer dan dertig miljoen arme Brazilianen zijn de laatste jaren wel deel gaan uitmaken van de middenklasse, maar dat belet net dat overal ongenoegen groeit, onder meer bij de ambtenaren die ontevredenzijn over hun salaris.

De Arbeiderspartij wordt niet langer als “uitzonderlijk” gezien, het is “een partij zoals elke andere” geworden, zegt Gonçalves.
Die perceptie wordt nog versterkt door de aanhoudende stroom berichten in conservatieve media over het corruptieschandaal dat in 2005 losbarstte. Verscheidende kopstukken van de Arbeiderspartij en haar partners bleken toen overheidsgeld te hebben gebruikt om stemmen te “kopen”.

Lula en Rousseff voeren campagne

In de laatste rechte lijn voeren nu ook Lula en Rousseff zelf campagne, onder meer in São Paulo.
Maar Lula, die nog herstelt van een kankerbehandeling, slaagt er niet meer in om evenveel kiezers warm te maken als toen hij campagne voerde Rousseff.

En Rousseff zelf “is niet zo charismatisch als Lula”, zegt schrijver en analist Eric Nepomuceno. “Ze is een efficiënt bestuurder en haar regering zal zeker beter geweest zijn dan die van haar voorganger, maar dat levert geen stemmen op.”
De Arbeiderspartij zelf relativeert de negatieve prognoses voor zondag. Ze wijst erop dat ze het kan halen in twee derde van de steden met meer dan 150.000 kiezers.