Lula veroordeelt “unilaterale beperkingen” migrantenstroom

De bijdragen van de Braziliaanse en de Colombiaanse president verschenen in het boek “Migratie, een mondiale uitdaging”, dat vandaag (2 november) verschijnt bij de Spaanse uitgeverij Comunica. De 22 staats- en regeringsleiders van Spanje, Portugal en Latijns-Amerika gaan van 3 tot 5 november op zoek naar strategieën om migratie ten dienste te stellen van ontwikkeling.

“Migratie is een mondiaal fenomeen waarbij iedereen baat heeft, zowel de rijke als de arme landen”, stelt Lula in zijn bijdrage. De Braziliaanse president heeft het over een “gedeelde verantwoordelijkheid” met prioriteit voor de mensenrechten en de sociale rechten van migranten, ongeacht het feit of ze geldige papieren hebben. “We hebben onze bedenkingen bij simplistische voorstellen om illegale migranten massaal terug te sturen en we verwerpen eenzijdige maatregelen om de instroom van migranten te beperken”.

“We streven naar een evenwichtige vrijmaking van de handel die er in arme landen voor zorgt dat minder mensen om economische of sociale redenen vertrekken”, schrijft Lula. Daarom dringt Brazilië er volgens hem op aan dat de rijke landen hun landbouwmarkten openen voor producten uit het Zuiden, onder meer door concurrentievervalsende subsidies af te schaffen. “Het is een contradictie dat de landen die pleiten voor een liberalisering van de dienstensector de instroom van migranten gaan beperken, hoewel die onmisbare arbeidskrachten leveren”.

De Colombiaanse president Álvaro Uribe verwerpt de criminalisering van migranten en pleit voor afspraken om de houding tegenover de doellanden van migratie te coördineren. De emigratielanden moeten er zich volgens Uribe toe verplichten om de illegale migratie te ontmoedigen, de werkloosheid te bestrijden en de slachtoffers van mensensmokkelaars beter te beschermen.

Latijns-Amerika was tot halfweg de twintigste eeuw eerder een bestemming dan een vertrekpunt voor migratie. Die trend heeft zich sinds vijftig jaar gekeerd en momenteel leven 25 miljoen mensen uit Latijns-Amerika en de Caraïben buiten de regio. De favoriete bestemming zijn de Verenigde Staten. In 2001 kwam 81 procent van het geld dat Latijns-Amerikaanse migranten naar hun achtergebleven verwanten sturen uit de VS, in 2004 73 procent. Die daling is een gevolg van het groeiende succes van de Europese Unie, vooral Spanje, als bestemming.

Van de 177 miljard euro die migranten volgens cijfers van de Wereldbank in 2004 naar huis stuurden, ging 32 miljard naar Latijns-Amerika. In landen als Haïti en Nicaragua maken de transfers respectievelijk 29,1 en 17,8 procent van het bruto binnenlands product uit. Maar ook een groot land als Mexico ontvangt evenveel geld van zijn migranten als door rechtstreekse buitenlandse investeringen. Het bedrag is alleszins een veelvoud van de officiële ontwikkelingshulp voor Latijns-Amerika en de Caraïben, ongeveer 5,5 miljard euro in 2004.

De verwanten van de migranten investeren het geld meestal in “menselijke kapitaal”: onderwijs en een betere gezondheidszorg voor de kinderen. De secretaris-generaal van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika, José Luis Machinea, pleit voor maatregelen om de geldstroom op kortere termijn te laten renderen door te investeren in de lokale economie en infrastructuur. Een voorbeeld is het “3x1”- programma in de Mexicaanse deelstaat Zacatecas. Voor elke dollar die een migrant uit Zacatecas wil investeren in zijn regio, leggen de federale regering, de deelstaat en de gemeente er elk een dollar naast.

Een ander ontwerp op de agenda van de top in Montevideo is de reductie van de kosten die gepaard gaan met het opsturen van geld. Brazilië heeft een systeem waardoor migranten langs officiële kanalen bijna kosteloos geld kunnen overmaken aan hun familie. Volgens Lula gebeuren 80 procent van de transacties op die manier en raken zo steeds meer burgers geïntegreerd in de banksector.