Links maakt zich op voor stoelendans van burgemeesters

Op 26 oktober versloeg Luis Eduardo Garzón van de linkse PDI-partij zijn rivaal Juan Lozano van ‘Colombia Siempre’ in de plaatselijke verkiezingen. Voor zijn ambtsaanvaarding in januari heeft ‘Lucho’ Garzón alvast de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, een voormalig staalarbeider en vakbondsman en leider van de linkse PT-partij, uitgenodigd, alsook enkele PT-burgemeesters van enkele van de grootste Braziliaanse steden. Ik ben principieel een aanhanger van Lula. Ik ken Lula al jaren en heb nauwe banden met de PT en ook met de CUT, de Braziliaanse centrale vakbond. Het baart mij zorgen dat de agenda van onze president Uribe wordt beperkt door de Verenigde Staten. Ik heb enorm veel steun nodig van Porto Alegre, Sao Paulo en Belem, aldus Gárzon, verwijzend naar de Braziliaanse steden met een linkse burgemeester.

De PDI is er bij de verkiezingen van oktober ook nog in geslaagd alleen of in samen met anderen de meerderheid te behalen in het stadsbestuur van de overige drie grote steden in het land: Medellín, Cali en Barranquilla. Bovendien haalde de partij ook het provinciebestuur binnen van het westelijke departement Valle del Cauca en in Nariño, een departement aan de zuidelijke grens met Ecuador. Met die overwinningen lijkt Colombia nu ook mee te stappen in de trend waarbij centrumlinkse krachten de macht veroveren in Zuid-Amerika. De PDI is een nieuwe partij die zichzelf verder zal moeten uitbouwen terwijl ze bestuurt, maar zij past perfect in deze trend, meent voormalig parlementslid Rafael Orduz, een van Garzóns adviseurs.

De PDI is een bundeling van vakbonden, leden van de voormalige linkse guerrillabeweging M19 en de Nationale Volksalliantie ANAPO, burgerbewegingen, zakenlui en intellectuelen die streven naar een vreedzaam politiek alternatief in een land dat al veertig jaar gebukt gaat onder een burgeroorlog. Wij willen aantonen dat wij in Colombia willen strijden voor de vrede zonder wapens, maar met ideeën. De internationale gemeenschap en de bevolking van Colombia moeten dat aanvaarden, aldus Garzón. Oscar Angel, professor aan de Jorge Tadeo Laozano Universiteit, ziet een verband tussen de groei van de PDI en de heropstanding van brede volksbewegingen in Latijns-Amerika. De mensen hebben volgens hem voor de PDI gestemd om een rabiaat rechtse regering te beteugelen. Volgens Angel heeft de zege van de PDI veel te maken met het internationale verzet tegen de hun militaire bezetting van Irak door de VS, aangezien president Uribe de enige Latijns-Amerikaanse president was die Bush onvoorwaardelijk bleef steunen bij de invasie.

Op het thuisfront slaagt Uribe er niet in banen te creëren, de slabakkende economie aan te zwengelen en ook maar één ernstige slag toe te brengen aan de guerrillabewegingen. Ook dat heeft volgens Angel de balans in Garzóns voordeel doen doorslaan. Andere factoren zijn de crisis binnen de sociaal-democratische PL-partij en de polarisering die nog is aangewakkerd door het strenge beleid van de regering-Uribe die aanstuurt op een belastinghervorming. Samen met de PL riep de PDI de kiezers op om op 25 oktober niet deel te nemen aan het referendum over de belastinghervorming. De vereiste 25 procent van de kiezers kwam niet opdagen en geen enkel van de 15 punten van het referendum werd goedgekeurd - wat meteen een zware nederlaag betekende voor Uribe. De PL en de PDI sloten ook een kiesalliantie om Garzóns kandidatuur te steunen voor het opbouwen van een alternatief model voor het falende neoliberale beleid dat Colombia de laatste jaren heeft gevoerd.

De PL is een van de twee traditionele partijen in Colombia. Uribe was lid van de PL tot de campagne van 2002, waarin hij aan de macht kwam als leider van Primero Colombia, een coalitie van verschillende partijen. Bij de verkiezingen van 26 oktober behaalde de PL de meerderheid in 12 van de 22 provinciebesturen en negen departementshoofdplaatsen. De rechtse Conservatieve Partij, de andere traditionele partij, wist vier provinciebesturen in de wacht te slepen met eigen kandidaten en drie in coalitie met andere bewegingen.

Ondanks het succes van de PDI bestaan er ook twijfels aan de toekomst van de partij. Het risico bestaat dat de partij meedrijft met de huidige ruk naar links in de regio en daardoor geen banden met andere partijen kan aanknopen en haar ideologische achtergrond zal verliezen, meent Pedro Medellín, directeur van de Colombiaanse stichting Ortega y Gasset. De grootste fout die Garzón en de PDI kunnen maken is hun identiteit te verliezen en vast te komen zitten in de oppositie zonder een duidelijk gedefinieerde ideologische keuze of een alternatieve machtsbasis.