Klimaat is een zaak van leven en dood voor inheemse volkeren

“Inheemse volken houden zich erg bezig met klimaatverandering, en ook met de oplossingen daarvoor”, zei Victoria Tauli-Corpuz, voorzitter van het Permanente VN-Forum voor Inheemse Zaken. Op de zevende jaarlijkse conferentie zijn 3300 afgevaardigden uit de hele wereld afgekomen.

370 miljoen mensen op aarde behoren tot de inheemse, oorspronkelijke bevolking. In veel staten hebben ze een gemarginaliseerde positie. “Zij hebben de kleinste mondiale voetafdruk ter wereld”, zei Tauli-Corpuz, “maar ze hebben te lijden onder de ergste gevolgen van klimaatverandering en ook van maatregelen daartegen, zoals landverlies voor de productie van biobrandstoffen.”

Kleine eilandstaten

“Veel inheemse bewoners zullen milieuvluchteling worden,” zegt Tauli-Corpuz, “omdat ze in eilandstaten wonen die onder de stijgende zeespiegel verdwijnen.”

Volgens Fiu Elisara, directeur van de Ole Siosiomaga-vereniging van het eiland Samoa, is klimaatverandering een zaak van “leven en dood” geworden voor de eilandstaten in de Pacific, ook bekend als het “vloeibare continent”. “Eén cycloon is genoeg om een eilandstaat volledig van de kaart te wissen”, zei hij.

In tropische landen met veel biodiversiteit, zoals Indonesië, Maleisië en Brazilië, worden grote lappen grond en bos gebruikt voor biobrandstoffen, die de uitstoot van broeikasgassen tegen zouden moeten gaan. Bedrijven en regeringen doen dat zonder “voorafgaande en geïnformeerde toestemming” te vragen aan de lokale, inheemse bevolking. Volgens Elisara moet die voorafgaande toestemming een principe worden in de milieuverdragen van de VN, zoals de Conventie over Biodiversiteit.

Universele Verklaring

Ook al komen de vertegenwoordigers uit maar liefst 500 inheemse groepen, het Forum kan geen wetten aannemen. Het kan alleen de ECOSOC adviseren, de Economische en Sociale Raad van de VN, die bestaat uit 54 door de Algemene Vergadering gekozen leden.

Afgelopen jaar riep de Algemene Vergadering - historisch - op tot erkenning van de rechten van inheemse volkeren op hun land en hun natuurbronnen, maar kon niet erkennen dat de “Universele Verklaring van de Rechten van de Inheemse Volkeren” wettelijke status had. Inheemse leiders willen dat regeringen en bedrijven deze verklaring opnemen in hun beleid, zodat ze kunnen deelnemen in de processen, maar dit werd tegengehouden door de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland.

Sommige landen met grote inheemse volkeren, zoals Bolivia en Ecuador, hebben beloofd de verklaring wel op te nemen in hun nationale wetgeving.

Maandag zei de inheemse president van Bolivia, Evo Morales, dat de inheemse volkeren morele autoriteit hebben om een “nieuw model voor leven” vorm te geven omdat ze “dicht bij Moeder Natuur leven en haar al eeuwenlang verdedigen”.