Israël drijft soennieten en sjiieten in elkaars armen – analyse

De beelden van de verwoestingen en het lijden die de Israëlische aanvallen in Zuid-Libanon aanrichten, doen ook in soennitische middens de sympathie groeien voor de Hezbollah, die sjiitische militie die Israël onschadelijk wil maken. Hezbollah-leider Hassan Nasrallah is het symbool geworden van het verzet tegen de macht van Israël en de VS, vinden veel Midden-Oostenkenners.

“Verzet wordt belangrijker dan godsdienstige verschillen,” oordeelt Graham Fuller, een voormalige Midden-Oostenexpert van het CIA. “De soennitische massa’s staan er niet meer bij stil dat Iran, de Syrische leiders en de Hezbollah sjiieten zijn; ze juichen hen toe omdat ze standvastig zijn en zelfs voor hun zaak willen sterven.”

De ontwikkeling haalt een streep door een scenario waarin Washington zijn hoop had gesteld. Amerikaanse beleidsmakers dachten dat de angst voor een door Iran gedomineerde sjiitische as van Libanon via Syrië tot het door een meerderheid van sjiieten geregeerd Irak, de Arabische landen waar soennieten aan de macht zijn ertoe zou aanzetten heimelijk met Israël te gaan samenwerken.

Die hoop groeide toen Saudi-Arabië, Jordanië en Egypte de Hezbollah van “avonturisme” beschuldigden na de ontvoering van twee Israëlische soldaten aan de grens met Libanon – de aanleiding van de oorlog die nu bezig is. Traditioneel vormden de Arabische landen altijd front in conflicten met Israël. Voor de Amerikaanse buitenlandminister Condoleezza Rice was die wending voldoende om van het ontstaan van een “nieuw Midden-Oosten” te spreken.

Maar Israël boorde het scenario de daaropvolgende dagen de grond in. De meeste waarnemers zijn het erover eens dat het offensief Israël in de Arabische publieke opinie nog krediet heeft doen verliezen, terwijl de Hezbollah en haar volgelingen bij de soennieten werden opgewaardeerd.

“Je ziet eerder toenadering tussen soennieten en sjiieten”, zegt Jean-Francois Seznec, een kenner van de Golfstaten aan de Columbia University. Hij wijst erop dat de Hezbollah en Iran ook het soennitische Hamas in de Palestijnse gebieden steunen, en dat de meerderheid van de soennieten in Syrië zich waarschijnlijk achter het sjiitische regime van hun president Bashar Assad zullen scharen als Syrië ook in het conflict wordt gezogen.

“De echte kloof gaapt tussen de soennitische machthebbers en hun eigen burgers”, stelt voormalig CIA-expert Fuller. “De soennitische regimes zijn als de dood dat hun bevolking Iran, Syrië, de Hezbollah of zelfs het soennitische Hamas als voorbeeld gaan nemen en ook onafhankelijke verzetshaarden tegen de Amerikaanse en Israëlische invloed creëren.”

Soennitische leiders in de regio beginnen hun beleid al enigszins af te stemmen op wat er bij hun burgers leeft. Egypte ging vorige week niet in op het Amerikaanse voorstel om de internationale spoedconferentie over Libanon in Sjarm al-Sjeikh te organiseren, waardoor de bijeenkomst naar Rome werd verplaatst. Saudi-Arabie viel dinsdag scherp uit tegen de “niet aflatende Israëlische agressie” en drong aan op een spoedig staakt-het-vuren in Libanon. En zelfs de tweede man van het soennitische Al-Qaeda, Ayman al-Zawahiri, riep in zijn donderdag door Al-Jazeera uitgezonden videoboodschap impliciet op tot eenheid tussen soennieten en sjiieten. (PD)