Grootste democratie ter wereld blijft vrouwen buitenspel zetten

De namen van de sterke vrouwen in de Indiase politiek zijn internationaal bekend. Indira Gandhi was premier van 1966 tot haar dood in 1984, met een onderbreking tussen 1977 en 1980. Haar schoondochter Sonia Gandhi staat aan het hoofd van de machtige Congrespartij. En Mayawati, sinds 2007 premier van India’s grootste deelstaat Uttar Pradesh, speelde het als eerste klaar met een partij van dalits (de ‘onaanraakbaren’ die helemaal onderaan de sociale ladder staan in de hindoemaatschappij) de macht te veroveren.
Sonia Gandhi, Mayawati en enkele andere machtige lokale politica kunnen dit jaar een belangrijke rol spelen bij de coalitievorming nadat op 16 mei alle stemmen zijn geteld. Maar in het parlement zelf zullen vrouwen nauwelijks zichtbaar zijn. De Bhartiya Janata-partij, die haar vrouwelijke kandidaten devi’s (godinnen) noemt, heeft maar een twintigtal van die wonderwezens opgesteld. Bij de andere belangrijke partijen komen vrouwen er even bekaaid af.

Onzichtbare minderheid

Nooit zetelden er meer dan 9 procent vrouwen in de Lok Sabha, het Indiase Lagerhuis, en dat lijkt dus niet te gaan veranderen. Van de 543 zetels in de Lok Sabha zijn er 131 voorbehouden voor achtergestelde kasten en de nog armere inheemse groepen. Voor vrouwen geldt er geen positieve discriminatie in het nationale parlement of in de deelstaatparlementen. Een wetsvoorstel dat een vrouwenquotum zou invoeren, raakt maar niet goedgekeurd. Het Links Front, dat de BJP en de Congrespartij ervan beschuldigt het al dertien jaar oude wetsvoorstel tegen te houden, heeft in het voor de partij cruciale West-Bengalen maar twee vrouwen opgenomen op zijn lijst met 42 kandidaten.
In lokale bestuursorganen hebben vrouwen wel recht op 33 procent van de zitjes.  De 60-jarige communiste Sumitra Mitra zetelt al voor de tweede keer in de stadsraad van Konnagar, een voorstad van Kolkota (Calcutta). Acht van de 18 leden van de raad zijn vrouwen. In de Indiase panchayats (dorpsraden) geldt al sinds 1993 een vrouwenquotum; twee jaar later voerde West-Bengalen, de deelstaat waarin Kolkata ligt, die regeling ook in voor de stadsraden. “Het heeft vrouwen zichtbaarder gemaakt en hen geholpen hun stem te laten horen”, zegt Mitra.
Op het lokale niveau maken vrouwen wel degelijk een verschil. Vrouwelijke leiders van panchayats besteden veel meer aandacht aan scholen, watervoorziening en gezondheidszorg. “Vrouwen investeren meer in infrastructuur die tegemoet komt aan de noden van vrouwen”, concludeert een studie over panchayats in West-Bengalen en Rajasthan. Bovendien zijn vrouwen ook actiever in de politiek als hun dorpsraad geleid wordt door een vrouw. Ze storten er ook vlugger hun hart bij uit.
“Maar we hebben nog een lange weg af te leggen om het vrouwenquotum ook in het parlement te doen goedkeuren. De mannen houden de wet tegen – ze zullen een deel van hun zetels moeten afstaan aan vrouwen.” Toch moet het er ooit van komen, denkt Mitra. “Vrouwen schragen tenslotte de helft van de hemel”, citeert ze Mao.