Europa terug op de sporen zetten

In Vlaanderen helemaal niet. De “kwaliteitspers” en “het verkiezingsentertainment” onder leiding van Siegfried Bracke en Cie hadden slechts oog voor de eigen morzel grond. Voor de meeste kiezers in Vlaanderen blijven uitstekende Europarlementairen zoals Anne Van Lancker en Bart Staes nobele onbekenden. Deze “ver van mijn bed” show leidt tot een steeds dieper democratisch deficit. Alhoewel de rechtse partijen deze verkiezingen winnen, is de grootste winnaar de totale onverschilligheid.
De Attac’s van Europa, die campagne voerden tegen het referendum van 2005, en daarna tegen de ratificatie van het verdrag van Lissabon in 2007 – 2008 stellen voor om uit te klaren wat er bij deze verkiezing op het spel stond.

Een parlement…

De enige instelling van de Europese Unie die verkozen wordt volgens het algemeen stemrecht, is het Europees parlement, lang niet voorzien van alle beslissingsbevoegdheden. Nochtans werd de macht van dit parlement onlangs versterkt door de procedure van gezamenlijke beslissing met de Raad (de ministerraad). Anderzijds kan het Europees Parlement geen wetsvoorstellen indienen, maar enkel voorstellen doen aan de Europese Commissie. Zo worden veel oriëntaties genomen zonder dat de nationale parlementen hierover werden geraadpleegd; de veiligheid, de monetaire politiek, de controle van de kapitaalbewegingen, het in vraag stellen van de nationale wetgevingen over tewerkstelling…

…dat enkele belangrijke beslissingen genomen heeft

De sociale politiek zou volgens ons niet zonder de nationale parlementen mogen vorm krijgen, op nationaal en op Europees niveau. Het zijn echter andere Europese instanties die hun wil opleggen, meestal op een duistere manier: de Commissie, de Europese Raad,  de Ministerraad, het Europees Hof… Ondanks dit alles heeft het Europese Parlement de sociale achteruitgang kunnen beperken op het ogenblik van de Bolkesteinrichtlijn over de “diensten”, zich kunnen verzetten tegen de richtlijn over de havens en tegen het huidige voorstel van richtlijn over de arbeidsduur, die verworpen werd op 17 december en definitief afgewezen (althans voor deze legislatuur) op 28 april 2009.

…maar niet altijd de goede

Deze heilzame oprispingen kunnen niet verbergen dat het Parlement met zijn huidige meerderheid, de neoliberale en antidemocratische politiek ondersteunt. Zo werd in februari 2008, een amendement verworpen dat voorstelde om de resultaten van het Iers referendum over het verdrag van Lissabon te respecteren, welke deze resultaten ook zijn.
Recent werd de richtlijn van ‘de schande’ goedgekeurd over de gevangenneming en de uitwijzing van de migranten en ook de richtlijnen over de deregulering van de openbare diensten.

Wat wij willen voor het Europees parlement

Wij vinden dat het Europees parlement de belangrijkste wetgevende instantie moet worden waar het om Europese competentie gaat en dit in het kader van een duidelijk omschreven subsidiariteitsprincipe. Maar we vragen ook dat de nationale parlementen zouden betrokken worden op de Europese beslissingen. Wat de scheiding van de machten zou versterken op het vlak van de Unie op het niveau van de lidstaten.

Europa in de crisis

Doordat de Europese Unie van de vrije markt haar allesoverheersend principe heeft gemaakt , heeft de Europese Unie bijgedragen tot de wereldcrisis. De huidige politiek stelt dit allesoverheersend principe niet in vraag en tracht de crisis te doen betalen door de loontrekkenden, de werklozen en de gepensioneerden. Men blijft hier trouw aan de neoliberale dogma’s van de vrije markt en van het vrij kapitaalsverkeer. Laat ons een ander Europa bouwen om uit de crisis te geraken!

De linkerzijde kan zich in de komende jaren het aanwakkeren van anti-Europese gevoelens niet veroorloven.

De Attac’s van Europa stellen voor

• Een Europees alternatief dat de financiële sector reguleert: Wij vragen dat de Europese Unie de kapitaalbewegingen zou kunnen beperken en controleren en een belasting zou instellen op alle financiële transacties (in de aard van de Tobintaks). Wij vragen de oprichting van een publieke financiële pool die het geheel van het bankwezen zou dekken en de Europese Centrale Bank onder parlementaire controle zou stellen. De Unie en de lidstaten moeten alle financiële transferten stopzetten naar belastingsparadijzen.
• Een Europa dat eindelijk een sociale politiek voert: Wij vragen dat de basisbehoeften zouden gegarandeerd worden door de openbare diensten. Wij aanvaarden niet dat de sociale rechten ondermeer het recht op arbeid, ondergeschikt blijven aan het concurrentierecht. Wij vragen dat de Europese Unie de arbeidsvoorwaarden naar boven toe zou harmoniseren en actief zou strijden tegen elke discriminatie.
• Een Europa dat echt ecologisch is: Om een ecologisch leefbare zone te worden, moet Europa een daadkrachtige en dwingende politiek voeren van beperking van de gassen die het broeikast effect veroorzaken en voorrang verlenen aan hernieuwbare energie. De Gemeenschappelijke landbouwpolitiek moet ondersteunend werken voor de vergoeding van de landbouwers, voor een kwaliteitsvoeding voor allen en voor een landbouw die het milieu respecteert.
• Een Europa solidair met de rest van de wereld: Wij vragen dat de Europese Unie zou stoppen met het opleggen van onrechtvaardige vrije handelsakkoorden aan de armste landen en dat hun buitenlandse schulden worden kwijtgescholden. De Unie moet de meest armen beschermen door het asielrecht. De defensie is een vredesinstrument dat onafhankelijk van de NAVO moet zijn.

Intussen wordt duidelijk dat de strijd voor een sociaal Europa de komende jaren niet gemakkelijker wordt binnen het Europees Parlement zelf want de rechtse krachten komen versterkt uit deze verkiezingen, de sociaaldemocratie gaat fors achteruit, alleen de ecologische partijen versterken hun positie. Aan de rafelranden van de klassieke politieke partijen borrelen vanuit de onderbuik van Europa echter steeds luider de anti-Europese krachten op. Deze rechtspopulistische en ultraliberale, ook xenofobe en nationaal-liberale partijen, meestal verzameld onder de “Euro-sceptici” zijn een bedreiging voor de uitbouw van een solidair Europa.
De linkerzijde kan zich in de komende jaren het aanwakkeren van anti-Europese gevoelens niet veroorloven. Wie zich totaal tegen Europa keert krijgt er niet alleen rare maar vooral gevaarlijke politieke vrienden bij. Daarom zullen we onze kritische analyse over de Europese Unie moeten koppelen aan een positieve houding tegenover de uitbouw van een democratisch, solidair en sociaal Europa.
Eric Goeman, Attac Vlaanderen