Een derde klap voor landbouwsubsidies

De Wereldhandelsorganisatie (WHO) heeft in een woensdag uitgelekt rapport Brazilië, Australië en Thailand gelijk gegeven in een klacht tegen het suikerregime van de Europese Unie. In een voorlopig rapport oordeelt de WHO dat de EU tot vier keer meer gesubsidieerde suiker op de wereldmarkt brengt dan toegelaten volgens de afspraken van de Uruguay-ronde. Brazilië had geargumenteerd dat de 2,7 miljoen ton niet gesubsidieerde suiker, (de zogenaamde C-suiker) die de EU op de wereldmarkten gooien eigenlijk wordt gefinancierd met de gegarandeerd hoge prijs die de boeren krijgen voor de suiker die ze binnen de quota produceren (de A- en B-suiker). Ook de 1,6 miljoen ton suiker die de EU invoeren uit voormalige kolonies en weer exporteren moet bij de berekening van de Europese exportlimiet in acht worden genomen, zo vond Brazilië. Het land kreeg op beide punten gelijk.

De Braziliaanse regering en de suikerindustrie noemen de uitspraak een derde triomf in de strijd tegen de landbouwsubsidies. Eerder veroordeelde de geschillencommissie al de Amerikaanse katoensubsidies. En zondag, bij het compromis over de Doha-onderhandelingsronde, gaven de rijke landen toe om hun exportsubsidies en verwante mechanismen te elimineren, hun landbouwsubsidies in het eerste jaar na ondertekening met 20 procent te verminderen en de hoogste invoertarieven af te bouwen.

De voorlopige uitspraak is eigenlijk nog vertrouwelijk. Het verdict valt pas in september officieel, waarna de EU nog in beroep kan gaan. De uitspraak zal waarschijnlijk pas vanaf 2005 gevolgen beginnen krijgen. De Braziliaanse minister van Landbouw Roberto Rodrigues schat dat Brazilië zijn suikerexport met tien procent zal kunnen verhogen. De Braziliaanse suikerindustrie hoopt per jaar 500 tot 700 miljoen dollar extra te verdienen met de export. Brazilië produceerde in 2002 23,6 miljoen ton suiker - zestien procent van het wereldtotaal - en voerde daarvan 13,4 miljoen ton uit.

De uitspraak toont aan dat de ontwikkelingslanden andere klachten moeten indienen bij de WHO, zegt Pedro Camargo Neto, hoofd internationale relatie van de grootste landbouwersvereniging in Brazilië. De Braziliaanse regering was eerst weigerachtig tegen een klachtenprocedure, maar die koudwatervrees blijkt overbodig, meent Camargo. Alleen zo zullen de rijke landen de afspraken van de Uruguay-ronde naleven.

Als de uitspraak wordt bevestigd, dan kunnen de Europese suikersubsidies abrupt verdwijnen. Grote suikerproducenten in Frankrijk, Duitsland en Polen kunnen daardoor in de problemen komen.

De Europese Commissie weigert commentaar te leveren op het vertrouwelijke rapport, maar verklaarde eerder dat de uitspraak niet in het voordeel is van de ex-kolonies in Afrika, de Cariben en de Stille Zuidzee die genieten van een voorkeursbehandeling op de Europese markt. Volgens de Commissie kan het afgelopen zijn met hun suikerexport naar Europa als Brazilië, Australië en Thailand hun marktpositie verstevigen. Volgens Jo Leabeater van Oxfam International Brussel is dat klinkklare nonsens. De EU kan beweren dat deze uitspraak indruist tegen de belangen van de arme landen. Maar eigenlijk verhindert niets in deze uitspraak dat de EU suiker uit ontwikkelingslanden blijft importeren. (MM)