'Ecuador kiest partij in Colombiaanse burgeroorlog'

Simón Trinidad - zijn echte naam is Ricardo Palmera - werd vrijdag in een ziekenhuis in Quito gearresteerd. Zaterdag werd de bevelvoerder van een eenheid van de Farc, de grootste Colombiaanse rebellenbeweging, al naar Colombia afgevoerd. De arrestatie van Palmera lijkt het resultaat van de eerste gezamenlijke actie van de inlichtingendiensten van Colombia, Ecuador en de Verenigde Staten in het kader van het Plan Colombia, een voor een groot deel door de VS gefinancierd initiatief tegen de drugshandel en het linkse verzet in Colombia. Eerder had Ecuador zich altijd buiten die acties gehouden, uit vrees verwikkeld te raken in de Colombiaanse burgeroorlog.

Tijdens het weekend disten de Ecuadoraanse en de Colombiaanse regering tegenstrijdige versies op van de arrestatie. De Colombiaanse minister van Defensie, Jorge Alberto Uribe, verklaarde zaterdag dat de arrestatie werd uitgevoerd met steun van de VS en in samenwerking met de Ecuadoraanse regering en politie. Acht Colombiaanse agenten zouden volgens hem hebben meegeholpen aan de arrestatie. De Amerikaanse ambassade in Ecuador had het ook over een gezamenlijke operatie tegen het regionaal terrorisme. De Ecuadoraanse Binnenlandminister Raul Baca verklaarde tijdens het weekend dat de Ecuadoraanse politie alleen had gehandeld, en enkel omdat Palmera niet de nodige documenten had om legaal in Ecuador te kunnen blijven. Maar maandag zei Baca wel dat zijn overtuiging enkel gebaseerd is op een rapport van de politie, en dat hij verontrust is door andersluidende verklaringen vanuit Colombia. De minister heeft een onderzoek van de hele zaak aangekondigd. De Colombiaanse pers zegt intussen dat het Colombiaans leger over video-opnames beschikt waaruit blijkt dat Palmera al maandenlang in de gaten werd gehouden in Quito. Ook analisten in Ecuador geloven niets van de versie van Baca.

Volgens een officier uit het Ecuadoraanse leger die niet genoemd wil worden, zou de coördinatie tussen de drie landen deel uitmaken van een tweede fase van het Plan Colombia, waarin het Ecuadoraanse leger en de politie actief zouden beginnen op te treden tegen de linkse rebellen in Colombia.

De Ecuadoraanse socioloog en politiek analist Alejandro Moreano vermoedt dat een recente ontmoeting tussen Otto Reich, de adviseur van de Amerikaanse president George W. Bush, en de Ecuadoraanse president Lucio Gutiérrez de Ecuadoranen over de brug heeft geholpen. Reich was begin december in Quito, toen Gutiérrez zwaar onder vuur lag. De Ecuadoraanse president wordt ervan beschuldigd dat hij een deel van zijn campagne met drugsgeld heeft gefinancierd.

Politiek analist Francisco Velasco, de directeur van de radiozender La Luna in Quito, noemt het van de kant van de Ecuadoraanse regering onverantwoordelijk om een einde te maken aan 40 jaar van neutraliteit ten opzichte van de burgeroorlog in Colombia. Maar René Vargas Pazos, een gepensioneerde Ecuadoraanse generaal en ooit nog minister van Defensie, stelt dat Ecuador al bij het conflict betrokken werd toen het in 1999 de VS de toelating gaf de luchtmachtbasis van Manta in het noordwesten van het land te gebruiken. Amerikaanse vliegtuigen vertrekken van daar voor missies in Colombia.

Intussen is in Colombia een discussie aan de gang over hoe belangrijk Palmera nu eigenlijk is in de Farc-hiërarchie. De Colombiaanse krant Hoy noemde de arrestatie van Palmera het belangrijkste resultaat van de strijd tegen de Farc in de hele geschiedenis van de organisatie. Een academicus die door IPS werd geïnterviewd maar wiens naam om veiligheidsredenen niet kan worden vrijgegeven, stelt dat Palmera het bevel voerde over één van de 62 gevechtseenheden van de Farc, maar geen deel uitmaakte van het zevenkoppige nationaal secretariaat van de beweging of van het centrale commando, een orgaan met 32 leden. Palmera verwierf wel bekendheid als onderhandelaar in de vredesgesprekken tussen de Farc en de regering van de voormalige president Andrés Pastrana. Die gesprekken werden begin 2002 afgebroken.