De Lissabon-connectie

Lissabon is immers een dynamische stad, gericht op de wijde wereld en op een mondiale toekomst. Dat was al zo toen de Portugese prins Hendrik de Zeevaarder in 1415 de Marokkaanse havenstad Ceuta aanviel en innam, en daardoor het eigenlijke startschot gaf voor de Europese expansie die we vandaag globalisering noemen. Zes eeuwen later neemt José Manuel Durão Barroso even stormenderhand Brussel in.
De ideeën die Barroso als kersvers voorzitter van de Europese Commissie wil realiseren, werden al in maart 2000 op papier gezet en goedgekeurd door de Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders. Barroso was toen premier van Portugal en voorzitter van de Europese Unie. De tekst van Lissabon roept onder andere op om dringend werk te maken van meer liberalisering van energie, transport en post, en om de interne concurrentie zoveel mogelijk aan te scherpen. Die Lissabon-agenda moet van de Europese economie de meest competitieve speler ter wereld te maken.
Wie de bevoegdheidsverdeling van de nieuwe Europese Commissie goed bekijkt, merkt dat het zwaartepunt in de nieuwe Commissie ligt bij politici die, zoals de Commissievoorzitter zelf, de Lissabon-agenda zeer genegen zijn: de Brit Peter Mandelson, de Ier Charlie McCreevy, de Nederlandse Neelie Kroes-Smit en de Duitser Günter Verheugen. Het zijn namen die bij vakbonden, milieubewegingen en andersglobalisten de alarmlichtjes moeten doen branden.
Mandelson, de man die de EU voortaan zal vertegenwoordigen binnen de Wereldhandelsorganisatie, ziet een mooie toekomst voor Europa in de globaliserende wereld ‘op voorwaarde dat handel en investeringen verder geliberaliseerd worden’. McCreevy pleitte in eigen land voor een verregaande privatisering van de gezondheidszorg en decimeerde de bedrijfsbelastingen. Kroes-Smit werd geschikt bevonden voor een van de topposten omdat ze de voorbije jaren in allerlei raden van beheer zetelde, onder andere bij Volvo, Thales, Lucent Technologies Inc., New Skies Satellites NV en het telecommunicatiebedrijf mmO2.
Geen wonder dat Philippe de Buck, secretaris-generaal van de Europese federatie van bedrijfsleiders UNICE, enthousiast reageerde op de aanstelling van Barroso tot voorzitter van de Europese Commissie. Op 23 juli zei hij dat hij van Barroso verwachtte dat hij een echte “Lissabon”-voorzitter zou zijn, die de EU vooral in de richting van innovatie, groei en competitiviteit zou sturen. De Buck werd op zijn wenken bediend.
José Manuel Barroso werd de voorbije weken alom geprezen voor zijn daadkracht en zijn onafhankelijke opstelling. De Europese Unie heeft een nieuwe turbo onder de motorkap, was de teneur van krantencommentaren in zowel het oude als het nieuwe Europa. Onder die dynamiek gaat echter een neoliberaal project schuil. De komende vijf jaar mogen de Europese burgers zich verwachten aan een vernieuwd offensief van liberaliseringen en privatiseringen. De Europese Unie zal zich versneld aanpassen aan de regels van de geglobaliseerde economie. Daarvoor moet ook de sociale zekerheid “gemoderniseerd” worden, en het heeft er alle schijn van dat achter die neutrale term plannen voor de reële afbouw van werkloosheidsvergoedingen, pensioenrechten, minimumlonen en gezondheidszorg schuilgaan. Waar is de tijd dat Lissabon de kleur had van rode anjers?