'The Day After Tomorrow' zorgt voor nieuw ecologisch elan

Gigantische tornado’s in Los Angeles, sneeuwstorm in New Delhi, hagelstenen zo groot als sinaasappels in Tokio en New York en het grootste gedeelte van het noordelijk halfrond gekatapulteerd naar een ijstijd. ‘The Day After Tomorrow’ is niet zuinig op speciale effecten om de effecten van een abrupte klimaatwijziging te tonen. Allemaal overdreven natuurlijk, en toch. De regering van de eilandstaat Tuvalu vaardigde naar aanleiding van de film al een persbericht uit om er de aandacht op te vestigen dat zij nu al de dag na morgen beleven: de stijgende zeespiegel dwingt de eilanders te emigreren naar Nieuw-Zeeland.

De film slaagt erin de paradox over te brengen dat een wereldwijde opwarming de kans op een abrupte lokaal afkoelende klimaatverandering vergroot, vindt Rob van Dorland van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. Ook wordt duidelijk gemaakt dat extreme weergebeurtenissen enorme gevolgen voor de mensheid kunnen hebben waar geen kruid tegen gewassen is.

Abrupte klimaatveranderingen bestaan inderdaad, en veel wetenschappers geloven effectief dat een vertraging of opheffing van de warme Noord-Atlantische oceaanstroming zou leiden tot veel koudere temperaturen in het oosten van de VS en in Europa. Er bestaan zelfs aanwijzingen dat dit werkelijk aan het gebeuren is, zeggen specialisten van de Woods Hole Oceanographic Institution in de VS.

Van Dorland en de Amerikaanse wetenschappers voegen eraan toe dat dit in werkelijkheid dit niet tot een ijstijd zou leiden, en dat de abrupte klimaatverandering in de film zich binnen een week voltrekt, terwijl in de klimaatwetenschap met abrupt een tijdsbestek van enkele tientallen jaren bedoeld wordt.

De film slaat nog in een heel aantal andere opzichten de bal mis, maar mensen begaan met het milieu tillen daar niet zo zwaar aan, omdat ze de kaskraker als een buitenkans beschouwen om mensen bewust te maken van de problematiek. “Klimaatverandering wordt altijd als een ver-van-mijn-bedshow beschouwd, en deze film kan daarin verandering brengen,” zegt Raúl Estrada Oyuela, de organisator van de tiende VN-Klimaatconferentie en hoofd van de Milieudienst op het Argentijnse Ministerie van Buietnlandse Zaken.

Julia Verville, als wetenschapper verbonden aan de Amerikaanse Union of Concerned Scientists, gaat ervan uit dat de film het wijdverbreide misverstand zal rechtzetten dat het broeikaseffect een goede zaak is voor mensen die vrij noordelijk wonen. Daarnaast is ze ook blij met de sneer die de film geeft aan het beleid in de VS. In het begin van de film lacht de Amerikaanse vice-president, die sterk op de echte vice-president Dick Cheney lijkt, op een VN-conferentie met het Kyoto-protocol. Aan het slot woont hij als milieuvluchteling in Mexico en verontschuldigt hij zich tegenover de wereld dat hij zo fout was. In het echte leven tekenden de VS onder Clinton het akkoord om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, maar de huidige president George W. Bush weigerde het te ratificeren.