Bush steunt schuldkwijtschelding voor 33 armste landen

Jubilee USA Network, een netwerk van ngo’s die al jaren ijveren voor de kwijtschelding van de schuld van de derde wereld, heeft goede hoop dat de droom van volledige schuldkwijtschelding in vervulling gaat. Het is aftellen tot we van de schulden verlost zijn, zei Marie Clarke, de coördinator van Jubilee gisteren (woensdag) tijdens een demonstratie voor het Amerikaanse ministerie van Financiën. Ze verwees naar de top van de G7, de groep van rijke industrielanden, op 1 oktober. De G7 zal zich buigen over een voorstel waarmee de Britse premier Tony Blair in juni uitpakte. Blair wil de schuld laten vallen die de 33 armste landen hebben aan de Wereldbank, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en aan de diverse ontwikkelingsbanken.

Het Amerikaanse ministerie van Financiën steunt het Britse voorstel, zo bleek de jongste weken uit verschillende mededelingen. De steun is ingegeven door de verkiezingen in eigen land en door de crisis in Irak. De Amerikaanse regering wil de andere leden van de rijke landenclub overtuigen om de schulden van Irak kwijt te schelden. Maar de Franse president Jacques Chirac verzet zich tegen het feit dat Irak zou krijgen wat veel armere landen ontzegd wordt. Op vijf weken van de verkiezingen wil president George W. Bush bovendien uitpakken met een daad van ‘compassionate conservatism’. Schuldkwijtschelding is een mooi gebaar, vooral omdat in het voorstel-Blair de Wereldbank opdraait voor de kost ervan. De kwijtschelding zou verder gefinancierd worden door de verkoop van een deel van de goudvoorraden van het IMF.

De buit is nog niet binnen voor de arme landen. Want een aantal G7-leden, met naast de VS en Groot-Brittannië, ook Canada, Duitsland, Frankrijk Italië en Japan, hebben praktische bezwaren. Zij voeren aan dat een totale kwijtschelding de Wereldbank en het IMF zullen verzwakken en dat de kredietwaardigheid van de arme landen erdoor in het gedrang komt.

Het plan van Blair zou het acht jaar oude HIPC-initiatief vervangen. Dat is een procedure om de schuld van 41 arme landen gedeeltelijk af te bouwen als die landen bepaalde structurele economische aanpassingen doorvoeren. Het HIPC-initiatief is geen succes, zo geven de Wereldbank en het IMF ook zelf toe. Na acht jaar worstelen de meeste HIPC-landen nog met de zware procedure. Slechts dertien landen van de 27 die deelnemen, hebben al echt schuldvermindering gekregen. Zij spenderen nog steeds meer geld aan de aflossing van hun schulden dan aan gezondheidszorg en onderwijs. Dat is, gezien de aids-crisis, moreel niet te verdedigen, zeggen ngo’s als Africa Action, Oxfam, Physicians for Human Rights (PHR).

De schulden zijn op illegale wijze tot stand gekomen, zegt Salih Booker de directeur van Africa Action, een groep die in Amerika het verzet tegen de Zuid-Afrikaanse apartheid leidde in de jaren zeventig en tachtig. Ze maken elke strategie tegen HIV en aids onmogelijk, en ze moesten al lang zijn afgeschaft.

Sommige waarnemers vrezen dat het nieuwe kwijtscheldingsplan de speelbal zal worden van transatlantische spanningen als gevolg van de invasie van Irak. Wij hebben een spreekwoord in Afrika, zegt Njoki Njoroge Njehu van ‘50 Years is Enough’, een coalitie van ngo’s tegen structurele aanpassingsprogramma’s. Als olifanten vechten, dan krijgt het gras de klappen.

De G7-vergadering vindt plaats aan de vooravond van de jaarvergadering van de Wereldbank en het IMF in Washington. Als het plan van Blair wordt goedgekeurd op de G7-top, dan is de goedkeuring ervan door het IMF en de Wereldbank nog slechts een formaliteit. De G7 en andere industrielanden hebben bij beide instellingen immers een overweldigende stemmenkracht. (MM)