Brazilië wil ethanolproductie milieuvriendelijker maken

Onderzoekers en boeren willen het afbranden van suikerrietvelden zo veel mogelijk vermijden en promoten het verzamelen van ruw riet, direct planten en het afwisselen van suikerriet met voedselgewassen. De maatregelen zijn een antwoord op de angst voor ongereguleerde expansie van de suikerrietproductie.
Door de toenemende zorg over de opwarming van de aarde, die voor een groot deel veroorzaakt zou worden door de verbranding van fossiele brandstoffen, wordt ethanol of alcoholbrandstof steeds vaker gezien als een levensvatbaar alternatief. Bij de verbranding van ethanol komt veel minder broeikasgas vrij dan bij fossiele brandstoffen.
De milieuvriendelijke ethanol zorgde voor een snelle groei van de Braziliaanse alcoholindustrie. Maar tegelijkertijd ontstonden er ook nieuwe milieuzorgen, die werden verwoord door de presidenten Fidel Castro van Cuba en Hugo Chávez van Venezuela.
Het verbranden van rietvelden om van overbodige bladeren af te komen is een gebruikelijke praktijk. Per hectare komt daardoor ongeveer 4.500 kilogram kooldioxide vrij. Een andere zorg is dat nieuwe rietvelden in de plaats komen van voedselgewassen, zoals de afgelopen jaren gebeurde de regio Monte Azul in het noorden van de staat Sao Paulo. Monte Azul was lange tijd een belangrijke producent van sinaasappelen, maar de boomgaarden zijn nu vervangen door suikerriet. Milieuorganisaties maken zich ook zorgen over de mogelijke verdere ontbossing in de Amazoneregio als gevolg van de expansie van de suikerrietindustrie.
Om enigszins aan de bezwaren tegemoet te komen, kondigde de Braziliaanse minister van Landbouw op 17 juli een verbod aan op nieuwe suikerrietvelden in de Amazone en de Pantanalregio, een drasland in het westen van het land dat zich uitstrekt tot Paraguay en Bolivia. De maatregel brengt een registratiesysteem met zich mee waarbij geschikte nieuw gebieden in kaart worden gebracht. Dat systeem moet binnen een jaar klaar zijn.
De Braziliaanse regering wil de productie van suikerriet stimuleren in landbouwgebieden waar de oorspronkelijke natuur al heeft plaatsgemaakt voor grasland. Een andere maatregel is certificering van de volledige productieketen van suikerriet, op grond van sociale en milieumaatstaven.
“De suikerrietindustrie in Sao Paulo breidt zich nu al sterk uit in weidegebieden. Het is niet nodig om daar ook bosgebied voor te gebruiken”, zegt Marcos Landell, directeur van het Suikerrietcentrum van het Instituto Agronômico de Campinas (IAC).
Uit een studie van het IAC, dat gelieerd is aan de overheid in de staat Sao Paulo, blijkt dat de productie de afgelopen dertig jaar steeg van 65 tot 90 ton suikerriet per hectare. Het aantal oogsten groeide van drie naar zes per jaar, wat ook de impact op het milieu versterkt.
In opkomst is de mechanische verwerking van ruw riet. Op die manier worden de bladeren niet afgebrand, maar vallen ze op de grond om te dienen als natuurlijke meststof. In de regio Ribeirao Preto in Sao Paulo wordt ook steeds vaker ‘direct’ gepland. Dit is een methode waarbij nieuw suikerriet geplant wordt zonder afval van eerdere gewassen te bewerken of verwijderen. Suikerrietboeren verbouwen en oogsten snelgroeiende varianten van sojabonen en pinda’s in de stoppelvelden van het suikerriet, voordat ze een nieuw suikerrietcyclus beginnen.
Brazilië telt momenteel zeven miljoen hectare suikerriet, waarvan vier miljoen in Sao Paulo.