Brazilië overweegt WHO-klacht tegen Amerikaanse sojasubsidies

De beslissing om de zaak voor de Wereldhandelsorganisatie te brengen, is nog niet genomen. De Braziliaanse boerenorganisaties maken eerst een voorafgaande evaluatie van het verlies dat ze lijden door de subsidies en de beschermingsmaatregelen waarop de Amerikaanse sojaboeren kunnen rekenen. Alleen al ze min of meer zeker van hun zaak zijn, gaan ze een klacht voor de WHO voorbereiden.

Brazilië wordt stilaan de schrik van de rijke WHO-leden die hun landbouwsector fors subsidiëren. Brazilië sleepte in 2004 een veroordeling van de Amerikaanse katoensubsidies in de wacht bij de Wereldhandelsorganisatie. De Europese Unie moest vorig jaar tegen Brazilië het onderspit delven in een dispuut over het Europese suikerregime.

Maar het sojadossier is ingewikkelder, zegt Gilman Viana Rodrigues van de Braziliaanse Federatie van Landbouw en Veeteelt (CNA). Braziliaanse boeren probeerden al in 2001 een WHO-procedure tegen de VS op gang te brengen. De forse stijging van de internationale prijzen voor soja deed die pogingen stilvallen - daardoor konden de VS hun steun immers terugschroeven. Washington verleent anti-cyclische steun aan de Amerikaanse sojaboeren: de subsidiekraan wordt verder opengedraaid als de prijzen laag zijn, waardoor de boeren verzekerd zijn van een minimuminkomen. Bovendien groeide de productie en de export van soja in Brazilië de voorbije jaren sterk, wat het veel moeilijker maakte aan te tonen dat Brazilië nadeel leed door de Amerikaanse subsidies.

Intussen dalen de sojaprijzen weer sterk en lijkt de groei uit de markt. Volgens de Braziliaanse minister van Landbouw is nu het moment gekomen om de zaak voor te leggen aan een arbitragepanel van de WHO.

Maar de Braziliaanse boeren spelen het voorzichtig. Eerst willen ze nagaan of een klacht puur juridisch gegrond is, en daarna is het zaak om de Braziliaanse verliezen zo nauwkeurig mogelijk in te schatten en te bewijzen. Die studie en het inhuren van gespecialiseerde advocaten om de procedure te begeleiden, kosten algauw miljoenen dollars, zegt Viana. Hij geeft wel toe dat alle indicatoren voorlopig op groen staan. Analisten schatten dat de lage prijzen de VS ertoe zullen aanzetten de steun aan hun sojaboeren tijdens de volgende oogstperiode te verdubbelen tot 3,25 miljard dollar. Braziliaanse boeren zouden dit jaar 700 miljoen dollar verliezen als gevolg van die subsidies. Door de steun die ze genieten, worden de Amerikaanse boeren immers niet aangezet hun productie te verminderen als de prijzen zakken. De hele last van die marktcorrectie komt terecht op de schouders van Argentinië en Brazilië, naast de VS de grootste sojaproducenten ter wereld.

Bij de WHO-procedure tegen de Amerikaanse katoensubsidies kreeg Brazilië steun van tientallen andere katoenproducerende landen, vooral Afrikaanse landen die bittere armoede lijden door de lage katoenprijzen. Voor een zaak rond soja kan Brazilië alleen op Argentinië rekenen, want de overige producenten zijn klein en leggen volgens Viana niet veel gewicht in de schaal. Viana vreest ook dat de VS nu harder zullen reageren omdat er met de sojaproductie economische belangen van een heel andere schaal gemoeid zijn. (PD)